Deze VO scholen starten nu met afstandsonderwijs, basisscholen volgen

Lerarentekort groeiend probleem

Maastricht | Reeuwijk 9 september 2019 – De scholen zijn weer begonnen, maar dat wil niet zeggen dat alle kinderen les krijgen. Er is een groot tekort aan leraren: het voortgezet onderwijs kampt momenteel met een structureel tekort van ca. 600 FTE. Het ziet er bovendien niet best uit want ‘In 2023 wordt een tekort verwacht van 800 fte, oplopend tot een tekort van 1.200 fte in 2027’ (zie bijlage 1). 

In het basisonderwijs is het tekort nog schrijnender. Op dit moment is er een tekort van 2.000 onderwijzers. In 2023 verdubbelt dat naar 4.000 leraren. Binnen een kleine 10 jaar loopt het tekort op naar 10.000 FTE (zie bijlage 2). Het lijkt vechten tegen de bierkaai.

Het werkelijke tekort is kleiner

Möckelmann en Hoornstra stellen dat het tekort in werkelijkheid veel kleiner is. Volgens hen zijn de leraren er wel, maar wonen ze niet in het postcodegebied van de school. Met de inzet van moderne ICT kan dit potentieel benut worden. Dit kan door middel van afstandsonderwijs. 

Dat werkt zo. De leraar zit in zijn of haar eigen studeerkamer thuis of in zijn/haar lokaal tijdens een tussenuur en is met een videoverbinding live verbonden met de klas. Deze klas met leerlingen kan honderden kilometers verderop zijn. In het klaslokaal staan twee schermen. Op een scherm voorin de klas is de leraar voortdurend levensgroot in beeld. Het tweede scherm, het digitale schoolbord, wordt gebruikt net als in een reguliere les. De leraar stuurt dit aan met zijn laptop. De leerlingen zien en horen de leraar en vice versa. Leerlingen kunnen dus ook gewoon vragen stellen. Het is een gewone les.

Like2Teach gaat op deze manier in een veel ruimer gebied vraag en aanbod bij elkaar brengen. Like2Teach heeft nu al natuurkundeleraren uit Groningen en Friesland en zelfs een uit San Francisco, die zich melden. Op afstand kunnen die prima ingezet worden in de Randstad. Doordat de leraar geen reistijd heeft, is het werk voor de leraar makkelijker te combineren met zorgtaken thuis of kan deze een parttime baan aanvullen met het enkele uren afstandsonderwijs per week.

Deze scholen voor voortgezet onderwijs beginnen nu met afstandsonderwijs

De Goudse Waarden in Gouda kon ondersteuning in de sectie wiskunde gebruiken. Met ingang van half september krijgt V6 daarom les van Hub Kusters. Een ervaren wiskundeleraar uit Limburg. Hij had nog enkele uren vrij in zijn rooster op het St. Janscollege in Hoensbroek en gaat in deze uren de eindexamenklas in Gouda wiskunde D geven, vanuit zijn eigen studio. Thuis, in Amstenrade een paar honderd kilometer verderop. Marja van Gurp, directeur van de Goudse Waarden, is blij met de leraar op afstand: “Door te kiezen voor deze oplossing is mijn sectie geholpen en kunnen wij de leerlingen dat bieden wat zij van ons mogen verwachten: goed onderwijs.”  

Het Da Vinci College Lammenschans in Leiden was op zoek naar een docent Duits, voor de brugklas. Merel Hoogendoorn uit Gouda had zich voor de zomervakantie bij de lancering van Like2Teach gemeld en kon direct beginnen. Na een kennismaking met de sectie en de directie van het Da Vinci College, zijn de voorbereidingen gestart. De hard- en software werd bij zowel de school als bij Merel ingericht en getest en zij begon haar voorbereidingen voor de komende weken. Uiteraard wordt alles klaargezet in de digitale leeromgeving.

Adjunct-directeur Albert-Jan Vonk: “Vooralsnog weten we elk jaar de formatie rond te krijgen, maar dat is niet altijd eenvoudig. Voor enkele vakken is er inmiddels een tekort aan goede leraren en met name kleine vacatures zijn daardoor lastig te vervullen. Like2Teach is voor ons een unieke kans om met behulp van moderne technologie goed onderwijs te kunnen verzorgen. Daarbij verwachten we rijke bijvangst voor de organisatie omdat we worden uitgedaagd om onze processen te digitaliseren. Zo zullen bijvoorbeeld ook sectievergaderingen anders verlopen wanneer een van de docenten niet ‘live’ aanwezig is. Voor onze leerlingen zien we naast het behoud van een kwalitatief goed onderwijsaanbod ook aanvullende kansen. We zien deze manier van leren als een mooie voorbereiding op de beroepspraktijk van vandaag en morgen. Met deze manier van onderwijs leren leerlingen om 21e-eeuwse vaardigheden in te zetten en te ontwikkelen die hen helpen als burger en werknemer in de maatschappij van vandaag en morgen.”

Rekenen, Taal en Spelling met afstandsonderwijs op de basisschool

Like2Teach richtte zich eerst op de zogenoemde tekortvakken in het voortgezet onderwijs: Duits, Frans, Wiskunde, Scheikunde en Natuurkunde. Nu de eerste scholen voor voortgezet onderwijs van start gaan, gaat Like2Teach ook het basisonderwijs voorzien van meesters en juffen op afstand. Hierbij richten ze zich op de zogenoemde hoofdvakken: rekenen, taal en spelling.

“Het is niet ons ideaal om de school naar cyberspace te verhuizen en alle lessen via het beeldscherm te laten verlopen. De school is in de eerste plaats een leergemeenschap. Een sociale omgeving in de tastbare werkelijkheid. Maar verstandig ingebed in het rooster kan afstandsonderwijs een waardevolle toevoeging zijn op het wekelijkse rooster van leerlingen. En de oplossing voor een urgent probleem.”

“Onze docenten kunnen werken met de gangbare methodes, die worden gebruikt in het basisonderwijs. Hierdoor kan de school ervan op aan dat de leerlingen gestructureerd werken aan de juiste leerdoelen. Reken, Taal en Spelling zijn vakken die het meest geschikt zijn voor afstandsonderwijs. De afgelopen jaren zijn deze vakken ook in hoge mate ‘geautomatiseerd’. Dat wil zeggen dat er na de uitleg van de leraar software is, waarmee leerlingen zelfstandig kunnen oefenen op een tablet of laptop. Zo is de voortgang van iedere leerling gedetailleerd te volgen, ook op afstand.”   

Afstandsonderwijs als oplossing

Aan afstandsonderwijs zitten natuurlijk ook haken en ogen. Want hoe ga je om met orde? Wat te doen met toetsen en nakijken? Hoe begeleidt een leraar het groepsproces? Hoe sluit het aan bij de onderwijskundige visie? Het implementeren van afstandsonderwijs vergt goede voorbereiding en begeleiding van docent, sectie en school. Like2Teach heeft over al deze vragen nagedacht en een oplossing. 

Möckelmann: “De meeste scholen in Nederland hebben net als het Da Vinci College en De Goudse Waarden hun ICT infrastructuur inmiddels prima op orde. De afgelopen jaren werd fors geïnvesteerd in internetaansluitingen, wifi, computers en digitale schoolborden. Zonder het te weten, is vrijwel iedere school klaar om aangesloten te worden op het afstandsonderwijs van Like2Teach: ze hebben alles al in huis. Behalve de leraar. Maar daar zijn wij dan weer voor.

”Dieter Möckelmann en Hans Hoornstra zijn geen vreemden in het onderwijs. Gezamenlijk hebben ze bijna 40 jaar ervaring in de sector. Ze hebben een passie voor de impact van technologie op leren. 

Hoornstra: “Zolang iedereen probeert om het lerarentekort op te lossen door een leraar fysiek voor de klas te toveren, zijn we overgeleverd aan cowboys die scholen tegen elkaar uitspelen op de uitzendmarkt. Want wanneer er een leraar naar school A gaat, dan vertrekt hij of zij bij school B. Het zijn communicerende vaten. Like2Teach is de eerste en enige partij die een additionele bron aanslaat. De leraar die je via Like2Teach inzet, kaap je dus niet weg bij een andere school.”

“Nu de eerste scholen in het VO starten, zijn we op zoek naar basisscholen die het avontuur met ons aandurven. Onze leraren staan al te popelen. Met andere woorden: ondernemende basisscholen hoeven geen kinderen meer naar huis te sturen. Met Like2Teach kunnen ze de continuïteit van het leerproces van hun leerlingen garanderen”. 

Meer weten?  https://www.like2teach.nl/  

Bron figuur 1: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/werken-in-het-onderwijs/aanpak-tekort-aan-leraren/lerarentekort-voortgezet-onderwijs 

Bron figuur 2:  https://www.onderwijsincijfers.nl/kengetallen/po/personeel-po/prognoses-arbeidsmarkt-po