Waterschap: focus op klimaat en samenwerking

Hoe richten we een watersysteem in dat bestand is tegen droogte èn wateroverlast? Hoe blijven we veilig wonen en werken achter onze dijken? Hoe maken we de afvalstroom zo klein mogelijk en stoten we minder broeikasgas uit? En hoe zorg je dat het water in de beken en sloten schoon en gezond genoeg is voor mens en natuur? Deze wateropgaven kunnen niet meer los gezien worden van andere uitdagingen zoals woningbouw, stikstof, biodiversiteit en klimaat. Daarom wil Waterschap Rijn en IJssel komende jaren nóg meer samenwerken met inwoners, bedrijven, overheden, landbouw-, natuur- en andere maatschappelijke organisaties. Hoe het waterschap de komende zes jaar het beleid en de samenwerking wil invullen, staat in het Waterbeheerprogramma 2022-2027. Dit heeft het algemeen bestuur van het waterschap vandaag, 21 december 2021, vastgesteld.

Uiteraard blijft het waterschap zorgen voor de kerntaken: veilige dijken, schoon water, voldoende water en vergunningverlening en handhaving. Daarbovenop wil het waterschap haar werkgebied de komende zes jaar meer voorbereiden op klimaatveranderingen.

Ontwikkelingen in en rond water

De veranderingen in de wereld gaan steeds sneller. Het waterschap ziet toenemende risico’s rond droogte en wateroverlast, een groeiende vraag naar woningen en natuur- en milieuopgaven zoals stikstofdepositie op zich afkomen. Maar het ziet ook nieuwe mogelijkheden met onder andere informatietechnologie. Duidelijk is dat het waterschap, meer dan in voorgaande periodes, wendbaar en in nauwe samenwerking met de partners op zoek moet naar kansen en oplossingen. Op de volgende thema’s wil het waterschap zelf een grote regierol oppakken:

-       Klimaat robuust gebied

Het watersysteem wordt anders ingericht om de klimaatextremen beter op te vangen. Het waterschap wil tot een nieuwe balans komen in het vasthouden, bergen en afvoeren van water. Tegelijkertijd wil het zorgen dat inwoners, bedrijven en medeoverheden voldoende weerbaar zijn tegen de gevolgen van extreem weer. Met name de Achterhoek kampte, vanwege de hoge geografische ligging, drie opeenvolgende jaren met extreme droogte. Door de geleerde lessen en succesvolle pilots worden de samenwerking en de maatregelen rond droogte en wateroverlast de komende jaren voortgezet en uitgebreid. Zo wordt het succesvolle ‘Elke druppel de grond in’ uitgebreid. Hierin trekken waterschap en agrariërs gezamenlijk op om water langer vast te houden met o.a. droogtestuwen en duikerafsluiters. Ook worden watergangen verondiept en gedempt om het grondwater aan te vullen.

-       Veilig gebied

Dijken worden onderhouden en versterkt om de mensen en bedrijven achter de dijk te beschermen tegen het water - rekening houdend met klimaatontwikkelingen. Voor nu, maar ook in de toekomst. Met de landelijke normen en inzichten verwacht het waterschap dat circa 75 kilometer van de 144 kilometer aan dijken in het werkgebied versterkt moet worden. Dit doen de waterschappen samen met Rijkswaterstaat in het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Het beheer en onderhoud van de dijken gebeurt op een duurzame wijze met oog voor de natuur (biodiversiteit).

-       Circulaire economie en energietransitie

In 2050 wil het waterschap klimaatneutraal zijn, door minder grondstoffen te gebruiken en meer waarde aan grondstoffen toe te voegen. De afvalstromen moeten zo klein mogelijk worden en bovenal: 95% minder broeikasgassen uitstoten. Daarnaast blijft het waterschap grondstoffen uit het afvalwater terugwinnen en het restwater benutten, zoals in de Grondstoffenfabriek Zutphen (Kaumera), Energie- en Grondstoffenfabriek Olburgen (biogas en fosfaat) en wordt onderzoek gedaan naar mogelijkheden bij de rioolwaterzuivering in Duiven (extra biogas en eventueel stikstof en/of fosfaat). Ook wordt een groot deel van het berm- en slootmaaisel hergebruikt als veevoer of bodemverbeteraar.

-       Gezonde leefomgeving

Het waterschap wil dat het water in de beken en sloten van goede kwaliteit is voor mens en natuur. Hiervoor worden de maatregelen van de Kaderrichtlijn Water uitgevoerd vóór 2027. De afgelopen periode is al veel geïnvesteerd in een meer natuurlijke inrichting van het watersysteem. Zo zijn vispassages aangelegd waardoor vissen een veel grotere leefomgeving kregen. Voor de komende periode blijft deze natuurlijke lijn doorgezet, maar richt het waterschap zich op het bestrijden van bronnen van vervuiling. Denk aan het verbeteren van de rioolwaterzuiveringen (o.a. het verwijderen van medicijnresten), het verminderen van nutriënten in het oppervlaktewater en het gesprek voeren met Duitse partners over de waterkwaliteit over de grens.

Lange termijn

Elke zes jaar maken de wateroverheden in Nederland (waterschappen, provincie en het Rijk) de plannen voor de volgende planperiode. Met het waterbeheerprogramma geeft het waterschap aan de samenwerkingspartners aan welke richting en welke beleidsdoelen het nastreeft in de periode 2022-2027, welke inspanningen het pleegt om dat beleid te realiseren en welke financiële middelen daarmee gemoeid zijn