Klimaatbeleid van kabinet is ambitieus, maar moet concreter

Het kabinet is gestart met een ambitieus klimaatbeleid. Maar de afstand tot de wettelijke klimaatdoelen is nog groot. Het kabinet moet extra stappen zetten om op koers te komen. Met nog iets meer dan zeven jaar te gaan tot 2030 is het essentieel dat nu extra maatregelen worden genomen. Het kabinet moet knopen doorhakken over concrete maatregelen en prioriteiten stellen.

Beschouwing over Klimaatnota 2022

Dit is te lezen in de jaarlijkse beschouwing van de Afdeling advisering van de Raad van State over het klimaatbeleid van het kabinet. In deze beschouwing toetst de Afdeling advisering of het kabinetsbeleid voldoet aan de klimaatdoelstellingen die de Klimaatwet stelt.

Verwachte resultaten nog niet genoeg

Het wettelijke streefdoel voor emissiereductie is 55% in 2030. In de uitwerking van het beleid richt het kabinet zich op een reductiepercentage van 60%. In afwachting van het verschijnen van de Klimaat- en Energieverkenning 2022 begin november, laten de voorlopige cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving zien dat de afstand tussen het wettelijke streefdoel en de verwachte resultaten van het beleid nog groot is. Bij ongewijzigd beleid zal er sprake zijn van een reductie van 39% tot ten hoogste 50%. Het kabinet erkent dat er nog een grote afstand moet worden overbrugd en kondigt aanvullend klimaatbeleid aan.

Beleid moet concreter

Het kabinet toont grote ambitie, maar geeft te weinig inzicht in wat er op korte termijn en op lange termijn concreet gaat gebeuren. De Afdeling advisering roept in haar beschouwing het kabinet daarom op bestaande beleidsprogramma’s zoveel mogelijk en zo snel mogelijk om te zetten in concrete uitvoeringsagenda’s.

Prioriteiten stellen en stevig regie voeren

Niet alles kan tegelijkertijd worden uitgevoerd. De krapte op de arbeidsmarkt is groot en materialen zijn schaars. Het kabinet moet prioriteiten stellen om de doelstellingen te halen. Ook moet het kabinet de volgorde kiezen waarin het klimaatbeleid wordt uitgevoerd en knelpunten wegnemen, zoals het tekort aan infrastructuur voor duurzame energie. Dit alles vraagt om sterke bestuurlijke regie. De Afdeling advisering beveelt daarom aan de positie van de minister voor Klimaat en Energie te verstevigen en de regierol van de minister-president te verhelderen.

Energiecrisis biedt ook kansen

De zorgen in de samenleving over stijgende (energie)prijzen zijn groot. De impact op de financiële huishouding van burgers is fors. Naast het behalen van de klimaatdoelen moet het kabinet nadrukkelijk aandacht hebben voor de koopkracht van burgers. Tegelijkertijd kan de huidige situatie ook worden benut om klimaatmaatregelen te versnellen. Door de hoge energieprijzen zijn energiebesparende maatregelen niet alleen goed voor het klimaat, maar leveren deze ook in financieel opzicht besparingen op. De investeringen die nodig zijn voor de energietransitie kunnen daardoor rendabeler worden. De Afdeling advisering wijst er in de beschouwing dan ook op dat de huidige situatie ook mogelijkheden biedt om de energietransitie flink te versnellen.

Klimaattaak van de Afdeling advisering

De Klimaatwet geldt sinds 1 september 2019. Daarin heeft de Afdeling advisering van de Raad van State een nieuwe taak gekregen: het toetsen van het klimaatbeleid van de regering. Net zoals bij haar beschouwingen over het eerdere Klimaatplan in 2019 en de Klimaatnota’s in 2020 en 2021 maakt de Afdeling advisering hierbij gebruik van een toetsingskader.