De effectiviteit van de planning in de Nederlandse zorgsector staat onder hoogspanning. De boosdoeners: een structureel hoge ad-hoc werkdruk en technologie die suboptimaal wordt benut. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van Proud to be a Planner. De sector vraagt om een krachtige visie op professionalisering en de slimme implementatie van nieuwe technologie, zoals artificiële intelligentie (AI).
Dit concludeert het onderzoeksrapport “Samen plannen we de toekomst!”, vandaag gepubliceerd door Proud to be a Planner. Het onderzoek biedt een data-gedreven analyse gebaseerd op de ervaringen van 810 respondenten, waaronder planners, managers en zorgprofessionals (zoals verzorgenden, verpleegkundigen en artsen).
Klem tussen strategie en operatieEen centrale bevinding in het rapport is dat de dagelijkse realiteit van veel planners wordt gedomineerd door kortetermijnoplossingen en het ‘brandjes blussen’. Dit staat de noodzakelijke verschuiving in de weg naar tactische en strategische capaciteitsplanning.
De oorzaken zijn divers. Respondenten ervaren hinder met hun huidige digitale werkplek, voornamelijk door gebrekkige integratie tussen cruciale systemen (zoals hr-systemen, epd’s en planningssoftware). Daarnaast signaleert het rapport dat de bestaande functionaliteiten van softwarepakketten niet altijd volledig worden benut door onvoldoende training en implementatiebegeleiding.
Planners zijn de spil waar de belangen van de cliënt, de medewerker en de organisatie om draaien. Zij zien dagelijks waar de balans zoek is, maar missen vaak de tijd, de positie en de vaardigheden om hun operationele inzichten te vertalen naar strategisch advies.
— Ilias Bel Hach, auteur van het rapport
AI-adoptie blijft achter bij interesse
Het onderzoek brengt een significant verschil in kaart tussen de brede interesse in AI en de daadwerkelijke toepassing ervan op de werkvloer. Hoewel de potentie wordt erkend om complexe puzzels, zoals cao-toetsing of route-optimalisatie in de thuiszorg, te vereenvoudigen, is de adoptiegraad laag.
Op de vraag "Maakt uw organisatie momenteel gebruik van AI-gedreven tools voor plannen of roosteren?" antwoordde de respondenten als volgt: 62,33% geeft aan dat er geen concrete plannen zijn, 12,77% dat er wél concrete plannen bestaan voor implementatie, 6,76% dat AI in een pilot- of experimentele fase is, 0,63% dat AI volledig is geïmplementeerd en 17,52% geeft aan het niet te weten.
’Menselijke maat’ en kennis als voornaamste barrièresDe belangrijkste barrière voor AI-adoptie is volgens het onderzoek de ”zorg over de menselijke maat”. Planners vrezen dat rigide optimalisatie voor efficiëntie ten koste gaat van het welzijn van medewerkers en de continuïteit voor de cliënt. Zoals een ervaren planner in het onderzoek stelt: ”Plannen blijft een mensending en geen robotwerk.” Managers en bestuurders identificeren daarentegen vooral een ”gebrek aan interne kennis en expertise” als de grootste belemmering voor implementatie.
AanbevelingenOp basis van de analyse doet Proud to be a Planner de volgende aanbevelingen om het planningsvak beter en duurzamer vorm te geven:
- Investeer in professionalisering: ontwikkel landelijk erkende opleidingen en zorg voor structurele bijscholing gericht op data-analyse, technologie en complexe regelgeving.
- Implementeer AI stapsgewijs en mensgericht: introduceer AI-tools niet als een ‘black box’, maar stapsgewijs, met intensieve training en expliciete aandacht voor het borgen van de menselijke maat.
- Versterk de strategische positie: betrek planners actief bij tactische en strategische besluitvorming over capaciteitsmanagement en formatiebeleid.
