Mbo-studenten in grensregio willen best naar Duitsland, maar ervaren obstakels

Aanbevelingen voor mbo-scholen om onderwijsactiviteiten in Duitsland toegankelijker te maken

Een groot deel van de mbo-studenten langs de Duitse grens heeft interesse in een onderwijsactiviteit[1] in, of gericht op, Duitsland. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van Nuffic. Mbo-studenten verwachten zich door zo’n activiteit persoonlijk te kunnen ontwikkelen en meer te leren over de Duitse cultuur en taal. Mbo-studenten die opleidingen volgen met een Duitse of internationale oriëntatie zijn extra gemotiveerd. Maar niet iedereen met interesse besluit om deel te nemen. Verschillende factoren houden de mbo’ers tegen. Onder meer hun beperkte Duitse taalvaardigheid en gebrekkige informatievoorziening over de mogelijkheden.

Vrijwel alle door Nuffic geïnterviewde mbo-studenten[2] komen geregeld in Duitsland. Voor boodschappen, om te tanken of voor een vakantie. Maar voor onderwijs en stage blijft een deel liever in Nederland. De mbo’ers, gedeeltelijk zonder internationale onderwijservaring, werd gevraagd waarom, en welke behoeften ze hebben bij internationaliseringsactiviteiten met Duitsland.

Nuffic-onderzoeker Ruth Verhoeff: “Hopelijk helpt dit onderzoek mbo-scholen om mbo’ers dezelfde internationaliseringkansen te bieden als hbo- en wo-studenten.”

Obstakels

Zowel mbo’ers met en zonder internationale onderwijservaring geven aan de informatievoorziening over internationale onderwijsactiviteiten niet voldoende te vinden. Beide groepen delen ook zorgen over de kosten: veronderstelde kosten schrikken af. Dat mbo-studenten onder de 18 geen recht hebben op een uitwonende beurs helpt niet.

Specifiek voor Duitsland als bestemming geven de studenten aan een taalbarrière te verwachten. Ze vinden hun Duitse taalvaardigheid niet voldoende en denken dat Duitsers slecht Engels spreken. En niet iedereen vindt Duitsland een aantrekkelijke bestemming.

Studenten met een onderwijservaring in Duitsland vonden de begeleiding vanuit hun studie of stageplek niet altijd voldoende. Wonen in Duitsland vonden sommigen een beetje ingewikkeld, maar wel leerzaam. Verschillende mbo’ers gaven aan dat hun activiteit in Duitsland langer had mogen duren. De terugkeer naar Nederland is voor een aantal wennen: een evaluatie vanuit de mbo-instelling zou helpen met de overgang.

Behoeften

De geïnterviewde mbo-studenten geven aan eerder informatie te willen ontvangen over de mogelijkheid om een onderwijsactiviteit in Duitsland te ondernemen. Het liefst van andere studenten die al ervaring hebben opgedaan. Daarnaast kan een korte activiteit over de grens veel bedenkingen wegnemen, denken ze.

Onderzoeker Verhoeff: “Studenten zien veel praktische uitdagingen, maar je hoeft niet direct voor een halfjaar naar Duitsland. Er zijn ook korte uitwisselingen in de eigen grensregio mogelijk. Zo faciliteert eTwinning online samenwerking met buitenlandse opleidingen en zijn via Erasmus+ korte groepsreizen te organiseren.”

Andere behoeften die de studenten hebben zijn, onder andere, meer informatie over financieringsmogelijkheden, betere begeleiding, een proeftijd bij stages, en meer Duitse taal- en cultuurlessen in hun mbo-opleiding.

Meerwaarde

Een onderwijsactiviteit in Duitsland kan veel opleveren: kennis, persoonlijke ontwikkeling, leren samenwerken met andere culturen en een netwerk opbouwen in de grensregio. Zoals een van de studenten het verwoordt: “Ik denk dat het voor iedereen goed is om naar het buitenland te gaan en zoiets te beleven.”

De studenten vragen mbo-scholen te blijven uitdragen dat internationale onderwijsactiviteiten meerwaarde hebben. En de informatievoorziening hierover goed te borgen in de organisatie.

[1] Met onderwijsactiviteit wordt bedoeld: activiteiten specifiek gericht op Duitsland en de eigen regio. Zoals: uitwisselingsprojecten in het kader van Interreg-projecten (bijvoorbeeld de projecten Taal verbindt en Leren zonder grenzen), het aanbieden van het keuzedeel Duits, stages over de grens, bedrijfsbezoeken in Duitsland, taal- en cultuurtrainingen, sollicitatietrainingen en beroepenwedstrijden.” (Thönissen et al. 2020)

[2] Voor dit onderzoek nam Nuffic contact op met mbo-scholen in de grensregio met Duitsland (Groningen, Drenthe, Overijssel, Gelderland en Limburg). 55 mbo-studenten (met én zonder ervaring in Duitsland) van 6 scholen namen deel aan focusgroepen. De studenten volgen een mbo-opleiding op niveau 2, 3 en 4. Er werden ook focusgroepen en interviews georganiseerd met docenten op een mbo-school.