Gemeenteraad mag vermogensgrens voor kwijtschelden belastingen niet zelf verhogen

De regering heeft het besluit van de gemeenteraad van Utrecht om de ‘Verordening kwijtschelding gemeentelijke belastingen’ te wijzigen terecht vernietigd, omdat dit besluit in strijd is met het recht en het algemeen belang. Door de vermogensnorm van de Participatiewet toe te passen op het kwijtschelden van gemeentelijke belastingen, wordt het maximale bedrag aan spaargeld overschreden. De wetgever heeft nadrukkelijk gekozen voor een gesloten stelsel waarin de ruimte voor een gemeenteraad is begrensd om eigen regels te stellen over kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. Het voeren van inkomensbeleid is geen gemeentelijke aangelegenheid, maar een zaak van het Rijk. De regering heeft terecht de wijziging van de verordening vernietigd om het belang van de rechtszekerheid te dienen en precedentwerking te voorkomen. Dit blijkt uit een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van vandaag (11 september 2024).

Achtergrond

De gemeenteraad van Utrecht wil dat inwoners met een laag inkomen geen gemeentelijke belastingen hoeven te betalen. Een van de dingen waarnaar wordt gekeken bij de vraag of iemand voor kwijtschelding van gemeentelijke belastingen in aanmerking komt, is de hoogte van het spaargeld. De gemeenteraad heeft dit bedrag in de gemeentelijke verordening gewijzigd. De regering heeft dit besluit vervolgens vernietigd, omdat dit in strijd zou zijn met het recht en het algemeen belang. De Regeling kwijtschelding belastingen medeoverheden biedt volgens de regering geen ruimte aan gemeenteraden om ruimere vermogensnormen te hanteren. Het doel van de regeling is nadrukkelijk om de kwijtschelding van gemeentelijke belastingen in heel Nederland binnen dezelfde grenzen te laten plaatsvinden. Omdat het besluit om de verordening te wijzigen bovenlokale belangen raakt, heeft de regering de wijziging van de gemeenteraad van de verordening vernietigd. De gemeenteraad is het hier niet mee eens en kwam hiertegen in beroep.

Politieke discussie

De Afdeling bestuursrechtspraak heeft in haar uitspraak begrip voor de wens van de gemeenteraad om inwoners van Utrecht met een inkomen op bijstandsniveau de mogelijkheid te geven om een financiële buffer voor onverwachte uitgaven op te bouwen. Over de hoogte van de financiële buffer die burgers mogen aangehouden is op dit moment een politieke discussie gaande. Deze discussie heeft tot nu toe niet geleid tot wijziging van de landelijke regelgeving over kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. Dat de Tweede Kamer in moties heeft opgeroepen om deze regels te herzien, betekent niet dat de gemeenteraad van Utrecht vooruit mag lopen op keuzes die de landelijke wetgever moet maken. De vermogensnorm die geldt voor de kwijtschelding van gemeentelijke belastingen kan in de toekomst dus worden verruimd, maar dat moet de landelijke wetgever dan doen, niet de gemeenteraad.