Analyse hoofdlijnenakkoord: wat blijft er over van de zorgplannen van de coalitiepartijen

Amsterdam, 21 mei 2024 – De coalitiepartijen hebben in hun partijprogramma’s allemaal grote plannen voor de zorg opgenomen. In de formatieonderhandelingen is er echter het een en ander gesneuveld. Overstappen.nl inventariseerde wat er van de plannen voor de zorg overblijft in het nieuwe hoofdlijnenakkoord. 

Eigen risico afschaffen

Er was een brede meerderheid in de kamer voor het afschaffen van het eigen risico, waaronder de PVV en de BBB. Maar coalitiepartijen NSC en VVD wilden zover niet gaan: zij zagen meer in een gespreide betaling en een maximalisering per gebeurtenis. Het compromis werd een halvering van het eigen risico in 2027 en een maximalisering van € 50 per gebeurtenis. Overigens zet het huidige kabinet per 2025 al in op een maximalisering van € 150 per gebeurtenis in 2025.  

Eva van Erk, zorgexpert: “Uit de budgettaire bijlage blijkt dat de verlaging van het eigen risico wordt betaald door de premie van de zorgverzekering te verhogen. Een lager eigen risico maakt de zorgverzekering dus duurder. Gemiddeld betalen verzekerden een lager eigen risico dus zelf via de premie. De solidariteit tussen gezonde en zieke mensen wordt door de verlaging van het eigen risico wel groter. Dat is gunstig voor mensen die vaak of chronisch ziek zijn.”

Personeelstekort in de zorg aanpakken

Alle coalitiepartijen waren het eens over het aanpakken van het personeelstekort in de zorg. Het voorstel van de BBB om vaste zorgkrachten eerste keuze te geven bij het inroosteren werd overgenomen. Financiële middelen voor het aanpakken van het personeelstekort blijven echter uit.

Agressie tegen zorgverleners wordt aangepakt

NSC, BBB en VVD waren het eens over de noodzaak van de aanpak van agressie tegen zorgverleners. Dat voorstel heeft het hoofdlijnenakkoord ook gehaald. Het verkiezingsprogramma van winnaar PVV zegt hier overigens niets over. 

Streekziekenhuizen

Voor NSC en BBB met een sterke achterban op het platteland was het veiligstellen van brede zorg in streekziekenhuizen uiteraard heel belangrijk. Ook dit standpunt heeft het hoofdlijnenakkoord gehaald. 

Eva van Erk, zorgexpert: “Als sluiting dreigt voor streekziekenhuizen is dat vaak het gevolg van personeelstekort in de zorg. Ook daar zetten de coalitiepartners op in. Maar uiteindelijk is een ziekenhuis gewoon een bedrijf dat wel of niet levensvatbaar is. De politiek heeft weinig middelen om daar wat aan te doen.”

Alternatieve financiering van spoedzorg

De PVV heeft in haar verkiezingsprogramma gesteld dat acute zorg uit de marktwerking moet worden gehaald. Er wordt in het hoofdlijnenakkoord inderdaad een onderzoek naar alternatieve financiering van spoedzorg aangekondigd. De andere coalitiepartners noemen de wijziging van financiering van spoedzorg niet in hun programma. Wel zijn ze het er over eens dat er geen nieuwe spoedzorglocaties meer gesloten moeten worden.

Verbetering prestaties jeugdzorg

De coalitiepartners zijn het eens over de noodzaak van het verbeteren van jeugdzorg en zetten in op het versnellen van de bestaande plannen om de gesloten jeugdzorg af te bouwen en het aantal uithuisplaatsingen te verminderen.

Eva van Erk, zorgexpert: “Het mag ook wat kosten van de coalitiepartijen. De bezuiniging op de jeugdzorg van € 511 miljoen is van de baan”. 

Samenhangende aanpak beleid vaccinaties

De VVD maakt zich zorgen over het verminderde draagvlak voor vaccinaties en stelt in haar verkiezingsprogramma samenhangend beleid voor. De overige coalitiepartners zeggen hier niets over in hun programma, maar het plan van de VVD haalt wel het hoofdlijnenakkoord. 

Niet in het hoofdlijnenakkoord

In ieder partijprogramma zijn zaken opgenomen die een hoofdlijnenakkoord niet halen. Verrassend is wel dat de partijen het in hun partijprogramma eens zijn over de beperking van winstuitkering in de zorg, maar dat dit idee het hoofdlijnenakkoord niet heeft gehaald. Dat geldt ook voor de mondzorg in de basisverzekering 

Eva van Erk, zorgexpert: “Met zoveel overeenstemming in de partijprogramma's zou je verwachten dat mondzorg in de basisverzekering ook in het hoofdlijnenakkoord zou staan maar blijkbaar was de € 1,5 mrd die zo’n maatregel is de partijen te gortig.”