SS’er Eichmann redde Joodse Catharina en haar baby twee keer van de gaskamer

Auteur Frank Krake reconstrueert bizar verhaal van Rotterdamse danseres in nieuw boek

Door te dansen in kamp Westerbork viel ze op bij de beruchte SS’er Adolf Eichmann. Daarna redde hij de Joodse Catharina Brücker uit Rotterdam, samen met haar zoontje Clarence, tot tweemaal toe van de vernietigingskampen. Na drie jaar onderzoek heeft auteur Frank Krake het bizarre verhaal van haar en haar familie gereconstrueerd in een nieuw boek: Catharina.

Haar inmiddels 81-jarige zoon Clarence neemt het boek dinsdag 25 februari in ontvangst in Kamp Westerbork, waar het allemaal begon. Krake raakte geïntrigeerd door het verhaal van Catharina toen hij haar in een oud fragment in een documentaire op de BBC hoorde vertellen dat ze tot tweemaal toe gered was door Eichmann, nota bene de architect van de Holocaust en verantwoordelijk voor de moord op miljoenen Joden. Volgens historici was de beruchte nazi echter zelden in Nederland en was er tot nu toe geen bewijs dat hij in Kamp Westerbork is geweest. De auteur dook onder meer in het Israëlisch staatsarchief, in het archief van Yad Vashem in Jerusalem, in het Bundesarchief en interviewde getuigen en familieleden. Hij ontdekte de originele getuigenis van Catharina, die ze in 1998 in Israël voor de camera van het Holocaust herdenkingscentrum heeft gegeven, en die pas na haar dood vrijgegeven mocht worden. Ook ontdekte hij diverse ondersteunende bewijzen voor haar verhaal.

De zwangere Catharina, oudste dochter uit een Rotterdamse kleermakersfamilie, belandt tijdens de Tweede Wereldoorlog in Kamp Westerbork. Ze bevalt daar in mei 1943 van haar zoon. Haar man Jacques mag zijn zoon één keer vasthouden, waarna hij op transport wordt gezet en wordt vergast in Sobibor. Catharina ontspringt die dans door haar oude beroep op te pakken en als showgirl te gaan dansen in het beroemde kampcabaret. Zo lang de revue wordt opgevoerd, worden de artiesten niet afgevoerd. Krake ontdekt tijdens zijn onderzoek in de archieven van Yad Vashem nieuwe foto’s van haar als danseres tijdens de voorstellingen in Westerbork.

Als ze vanwege verraad door een familielid toch op transport moet, zit daar een SS’er op de voorste rij. De man is dol op cabaret en mooie vrouwen - ongeacht ras of religie - en verordonneert dat ze niet naar Auschwitz of Sobibor, maar naar Theresienstadt in Tsjechië getransporteerd wordt. Een zogenaamd modelgetto waar echter veel Joden sterven of worden gedeporteerd, maar waar de overlevingskansen groter zijn.

Ze poseert daar als danseres voor een kunstenares. Dezelfde SS’er herkent haar portret bij een bezoek aan Theresienstadt. Een dag later zien ze elkaar en klaagt Catharina bij hem over de longontsteking van zoon Clarence en de slechte leefomstandigheden. Daarop stuurt de SS’er haar naar een beter huis, waar ze de oorlog overleeft.

Pas als Adolf Eichmann in 1960 in Buenos Aires wordt ontvoerd door de Mossad en op tv verschijnt, herkent ze in hem de SS’er die haar gered heeft van de dood. “Eichmann vermoorde zes miljoen Joden, maar hij redde mij en mijn zoon”, zegt ze daarover in een tv-fragment, dat jaren na haar overlijden in 2001 op de Engelse BBC wordt uitgezonden.

Krake heeft in de archieven en in interviews veel steunbewijs gevonden voor haar verhaal. Onder meer de bevestiging dat Eichmann wel degelijk Gemmeker, de commandant van Kamp Westerbork, heeft ontmoet en dat hij een maîtresse in Nederland had. Ook ontdekte hij hoe het de andere familieleden van Catharina is vergaan. Op haar ouders na wisten ze de Holocaust te overleven en legden ze onder meer videogetuigenissen af in het kader van het Shoah-project van Steven Spielberg. Die verhalen completeren de wonderbaarlijke familiegeschiedenis.

Catharina’s zoon Clarence kan het allemaal zelf navertellen. Op 81-jarige leeftijd is hij nog altijd trots op zijn moeder. ,,Wat zij heeft gedaan om mijn leven te redden, dat grenst aan het onmogelijke en getuigt van ultieme moederliefde”, zegt hij.