Landelijk statiegeldsysteem voor blikjes hoeft nog niet op 1 januari 2023 van start

Stichting Afvalfonds Verpakkingen en diverse producenten en importeurs van metalen drankblikjes hoeven pas op 1 april 2023 alles klaar te hebben voor het landelijk innemen en verwerken van statiegeldblikjes. De zogenoemde preventieve dwangsommen die de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat oplegde om hen ertoe te bewegen het statiegeldsysteem al op 1 januari 2023 klaar te hebben, zijn geschorst. Dat staat in een uitspraak van de voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van vandaag (2 december 2022).

Statiegeld op blikjes

De staatsecretaris heeft besloten dat op 31 december 2022 een statiegeldsysteem wordt ingevoerd voor drankblikjes. Het systeem is vergelijkbaar met het al bestaande systeem voor plastic drankflessen. Stichting Afvalfonds Verpakkingen is namens de producenten en importeurs van blikjes verantwoordelijk voor een groot deel van dit statiegeldsysteem. Eerder dit jaar liet het Afvalfonds weten dat het statiegeldsysteem pas vanaf 1 april 2023 klaar zal zijn. Daarop besloot de staatssecretaris  om het Afvalfonds een dwangsom op te leggen om haar te dwingen het systeem op 1 januari 2023 klaar te hebben. Ook de diverse producenten en importeurs van drankblikjes kregen een gelijksoortige dwangsom opgelegd. Zij vroegen de voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak om deze dwangsommen te schorsen. Stichting Recycling Netwerk Benelux vindt juist dat de staatssecretaris het Afvalfonds en de producenten en importeurs aan de datum van 1 januari 2023 moet houden.

Soepele invoering van statiegeldsysteem

Volgens de voorzieningenrechter hebben alle partijen op de rechtszitting op 24 november aangegeven dat het algemeen belang is gediend bij een soepele landelijke invoering van het statiegeldsysteem voor blikjes. Tijdens de rechtszitting bleek ook dat er niet alleen IT-problemen zijn rond het statiegeldsysteem, maar dat er per 1 januari 2023 ook onvoldoende machines zijn om ingeleverde statiegeldblikjes te persen. Dit staat volgens de voorzieningenrechter de start van het beoogde statiegeldsysteem per 1 januari 2023 in de weg. En gelet op de grote hoeveelheid blikjes op de Nederlandse markt zal het handmatige innemen daarvan door supermarkten tot grote praktische problemen leiden. Daarom is volgens de voorzieningenrechter het algemeen belang er het meest mee gediend als het statiegeldsysteem niet gefaseerd, maar in één keer volledig van start zal gaan.

Dwangsommen geschorst

Daarom schorst de voorzieningenrechter de dwangsommen die het Afvalfonds en de producenten en importeurs verplichten om al per 1 januari 2023 te starten met een landelijk statiegeldsysteem voor blikjes, tot en met 31 maart 2023. Dat betekent dat de staatssecretaris de invoering van het landelijk statiegeldsysteem voor blikjes niet vóór 1 april 2023 mag afdwingen.