Staatssecretaris mocht instemmen met gaswinning in Groningen voor het jaar 2021-2022

De staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat mocht instemmen met de winning van 4,5 miljard kubieke meter gas (bij een gemiddelde temperatuur) uit het Groningenveld voor het jaar 2021-2022. Dat blijkt uit een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van vandaag (24 augustus 2022) naar aanleiding van bezwaren van de Groninger Bodem Beweging en enkele inwoners van de provincie Groningen. De Afdeling bestuursrechtspraak is van oordeel dat de staatssecretaris na afweging van alle betrokken belangen “redelijkerwijs het winningsniveau heeft kunnen vaststellen op het niveau dat nodig is voor de leveringszekerheid.”

Tussentijds verhoogd

In 2018 besloot het kabinet dat de gaswinning in Groningen wordt beëindigd vanwege de veiligheid van de inwoners van de provincie Groningen. Daarom wordt de gaswinning in het Groningenveld afgebouwd. Aanvankelijk was de gasproductie voor het jaar 2021-2022 vastgesteld op 3,9 miljard kubieke meter gas. In april is dit vanwege enkele tegenvallers verhoogd naar 4,5 miljard.

Belangenafweging

De staatssecretaris heeft in zijn besluit een belangenafweging gemaakt. Aan de ene kant de belangen van de Groningers bij een zo spoedig mogelijke beëindiging van de gaswinning en aan de andere kant de belangen van de eindafnemers van het gas om bedrijfsactiviteiten voort te zetten en woningen in de winter te kunnen blijven verwarmen. De staatssecretaris heeft naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak voldoende concreet uiteengezet welke maatregelen worden genomen om de situatie van de Groningers te verbeteren, waaronder het zo snel mogelijk afbouwen van de gaswinning naar nul. Die afbouw verloopt sneller dan voorspeld, ondanks de tussentijdse verhoging van het winningsniveau dit jaar met 0,6 miljard kubieke meter gas. De staatssecretaris constateerde dat er tegenvallers waren bij de maatregelen die worden genomen om de gaswinning zo snel mogelijk te beëindigen. Om de leveringszekerheid te kunnen borgen, moest volgens hem meer gas worden gewonnen. Hij moet oog hebben voor het maatschappelijke belang bij leveringszekerheid en de veiligheidsrisico’s als er gastekorten ontstaan.

Veiligheid en schadeafhandeling

De staatssecretaris heeft de aardbevingsrisico’s door de gaswinning beoordeeld aan de hand van risicoanalyses van TNO en adviezen van onder meer het Staatstoezicht op de Mijnen. Over een aantal uitgangspunten in de risicoanalyses is geen wetenschappelijke overeenstemming. Die uitgangspunten hebben gevolgen voor het aantal gebouwen dat niet aan de veiligheidsnorm voldoet en (mogelijk) moet worden versterkt. Naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak heeft de staatssecretaris voldoende rekening gehouden met de kritiek op deze uitgangspunten. Alle gebouwen die (mogelijk) niet aan de veiligheidsnorm voldoen, staan in het versterkingsprogramma. Het versterkingsprogramma schiet in bepaalde gevallen tekort. Dat heeft geleid tot schrijnende situaties. In zijn algemeenheid is het tempo van de versterking van de gebouwen echter niet zo traag dat de staatssecretaris daarom niet zou mogen instemmen met de winning van 4,5 miljard kubieke meter gas. De meerderheid van de schadevergoedingsverzoeken over fysieke schade aan gebouwen wordt binnen de streeftermijn van een half jaar afgehandeld. Dat dit niet in alle gevallen lukt, maakt nog niet dat de schadeafhandeling zo traag verloopt dat de staatssecretaris daarom tot een ander besluit had moeten komen over het niveau van gaswinning.

Beëindigen van de gaswinning

De Afdeling bestuursrechtspraak is verder van oordeel dat de staatssecretaris binnen de beperkingen van de leveringszekerheid alle redelijkerwijs te nemen maatregelen neemt om de gaswinning zo snel mogelijk te beëindigen. Er zijn tegenvallers, in het bijzonder de vertraging bij de oplevering van de stikstofinstallatie in Zuidbroek. Maar dit betekent niet dat de staatssecretaris zich onvoldoende inzet om de gaswinning te beëindigen. De staatssecretaris heeft zich ingespannen om de extra gaswinning in het gasjaar 2021-2022 zo beperkt mogelijk te houden. De afbouw van de gaswinning is de afgelopen jaren sneller verlopen dan eerder verwacht. Sluiting van het Groningenveld in 2023 is volgens de staatsecretaris nog steeds binnen bereik.

Eerdere uitspraken over gaswinning in Groningen

Dit is de zesde keer in zeven jaar tijd dat de Afdeling bestuursrechtspraak zich heeft gebogen over de gaswinning in Groningen. In 2019, 2017 en 2015 vernietigde zij eerdere instemmingsbesluiten van de minister over de hoeveelheid gas die gewonnen mocht worden uit het Groningenveld. In 2020 en 2021 oordeelde de Afdeling bestuursrechtspraak dat de minister mocht instemmen met de winning van 11,8 miljard kubieke meter gas voor het jaar 2019-2020 respectievelijk 8,1 miljard kubieke meter gas voor het jaar 2020-2021.