Eerste energiehub in provincie Utrecht een feit: zo kunnen bedrijven toch uitbreiden

Op woensdagochtend 25 september is energiehub (e-hub) EMCU op bedrijventerrein Lage Weide in Utrecht officieel van start gegaan. Het is de allereerste e-hub in de provincie Utrecht. Een belangrijke mijlpaal, zeker omdat de situatie op het stroomnet in specifiek deze provincie nijpend is. Door slim samen te werken en te sturen op het energiegebruik creëren de vijf deelnemende bedrijven mogelijkheden om verder te verduurzamen of uit te breiden, ondanks de file op het stroomnet (netcongestie). 

Een e-hub is een lokale samenwerking tussen meerdere partijen op het gebied van energie. Opwekkers én verbruikers werken samen bij het opwekken, verhandelen, consumeren en/of opslaan van energie en zorgen hiermee dat het lokale energienet efficiënter wordt benut. Zij halen hiermee een economisch of sociaal rendement. Door de vraag naar en het aanbod van energie lokaal af te stemmen, is er minder transportcapaciteit van het elektriciteitsnet nodig. Dit zorgt voor minder belasting van het net en kan ruimte vrijmaken voor groei of verduurzaming.

Pionieren

Zo klinkt het misschien als een relatief eenvoudig proces, maar om met elkaar tot een e-hub te komen is veel visie, doorzettingsvermogen en lef nodig. Het is echt pionieren en het is heel goed samenwerken. Bert Strijker, een van de initiatiefnemers van deze e-hub en procesmanager bij Energie Management Coöperatie Utrecht (EMCU): “Dit is in mijn ogen de manier waarop je de energietransitie op bedrijventerreinen moet vormgeven. Het opzetten van een energiehub gaat echter niet zomaar. Het was een lang en ingewikkeld proces. Alles bij elkaar heeft het bijna drie jaar gekost van idee tot realisatie. Hopelijk gaat het vanaf nu – met de opgebouwde kennis, inzichten en urgentie – veel sneller. Door te verkennen, leren, doen en delen maken we de energietransitie beter mogelijk en leuker. En kunnen we versnellen en opschalen. Samenwerking loont.”

Veel voordelen

Het groepscontract tussen e-hub EMCU en netbeheerder Stedin, met een gezamenlijk gecontracteerd transportvermogen, levert heel veel voordelen op, zowel voor de deelnemende bedrijven als voor de netbeheerder. Het biedt de ondernemers nieuwe kansen en mogelijkheden:

•       De mogelijkheid tot verduurzaming van hun bedrijf en de uitbreiding van mogelijkheden binnen hun individuele transportvermogen (onder voorwaarden).

•       De mogelijkheid tot het gezamenlijke gebruik en de gezamenlijke inkoop van energie en flexibele ‘assets’, waarbij de koel-vriesinstallatie van ondernemer Van Heezik werkt als een buffer om energie op te slaan. Daarnaast zijn er stuurbare assets in de vorm van zonnepanelen en ‘Zero Emissie truck laadpalen (laadpalen voor vrachtwagens)’ van De Stiho Groep om op of af te schalen binnen de grenzen van de coöperatie capaciteit.

•       Gedeelde kosten voor het gezamenlijk verwerven van energiemanagement en expertise op het gebied van energie en verduurzaming.

Ook de netbeheerder is heel blij met deze vorm van samenwerking. Warmold ten Zijthoff, regiodirecteur Utrecht bij Stedin: “Ik ben er erg blij mee dat deze energiehub een feit is, ondanks de enorme uitdagingen met netcongestie die er in deze regio zijn. Een dergelijk concept vormt een fundamentele oplossing voor het energiesysteem van de toekomst, waarbij lokaal opgewekte energie zoveel mogelijk lokaal wordt gebruikt. Sinds begin 2023 zijn we met Energie Management Coöperatie Utrecht en de andere partners, zoals overheden, landelijk netbeheerder TenneT en de ‘energie service provider’, aan de slag met een ontwerp dat bijdraagt aan de belangen van de verschillende partijen. Juist door de krapte en ontwikkelingen op het net in Utrecht hebben we veel zicht gekregen op de interactie tussen het net van Stedin en het net van TenneT. De inpassing van energiehubs is maatwerk. Voor deze energiehub hebben we gezien dat het inpasbaar is, door op bepaalde momenten restricties mee te geven aan de hoeveelheid afname van elektriciteit.” De geleerde lessen nemen de netbeheerders mee in de verdere (landelijke) uitrol.

Enthousiaste deelnemers

De vijf ondernemers – C. van Heezik Vrieslogistiek, De Stiho Groep, Platra, IJsselfoort en Picnic – hebben samen dit lokale energiesysteem opgezet met het doel om de ruimte op het lokale elektriciteitsnet efficiënter te gebruiken. Hierbij hebben de ondernemers energiepartner Groendus in de arm genomen om alle energiestromen in kaart te brengen, de meerwaarde inzichtelijk te maken en het energiesturingssyteem te leveren en te beheren. Gretha Boels, projectleider bij EMCU: “De reden dat Groendus is gekozen als partner voor de coöperatie is vanwege de breedte van hun oplossingen, inclusief sturing. En omdat het Groendus-team heel snel kan schakelen en inzichtelijke analyses oplevert. Ik ben er trots op dat we samen met de deelnemers, netbeheerder en overheid een heel mooi team zijn.” Het idee van de ondernemers binnen EMCU is om in de toekomst meer bedrijven toe te voegen en zo lokaal verder te kunnen groeien, terwijl het stroomnet niet zwaarder belast wordt.

Oproep: meer flexibel elektriciteitsvermogen blijft hard nodig

Naast deze contractvorm blijft Stedin partijen nadrukkelijk oproepen om flexibel vermogen aan te bieden, onder andere om tekorten te voorkomen in de verwachtte groei van kleinverbruik klanten. Op de website van de netbeheerder is meer informatie te vinden over de kansen en mogelijkheden van flexibel elektriciteitsvermogen. Daar zijn ook de flexcontracten te vinden.

Foto: ondernemers binnen energiehub EMCU, netbeheerder Stedin en energiepartner Groendus zetten met groepscontract belangrijke volgende stap voor meer ruimte op het lokale elektriciteitsnet