De nieuwe vrouw aan de top: empathie én keiharde resultaatmachine

Vrouwen perfectioneren hun leiderschapsstijl

Vrouwelijke leiders tonen niet alleen groeiende aanwezigheid in management- en bestuursfuncties, maar integreren ook steeds meer ‘masculiene’ eigenschappen in hun leiderschapsstijl. Dit blijkt uit het Nationaal Leiderschapsonderzoek 2024, uitgevoerd door Ixly, de Erasmus Universiteit Rotterdam en de Nederlandse Vereniging voor Commissarissen en Directeuren (NCD). Het onderzoek biedt inzicht in de persoonlijkheid, motivatie en stijl van leiders in Nederland en laat zien hoe vrouwen de balans vinden tussen transformationeel en transactioneel leiderschap.

De nieuwe realiteit van vrouwelijk leiderschap

Vrouwelijke leiders vertonen in 2024 een sterke voorkeur voor transformationeel leiderschap. Ze zijn dominanter, meer bezig met zelfontwikkeling en schatten zichzelf ook hoger in op hun werkprestaties dan mannelijke leiders. Mannelijke leiders wisselen de transformationele stijl vaker af met een transactionele leiderschapsstijl, waarbij duidelijke verwachtingen, beloningen en sancties centraal staan. Een transactionele ‘mannelijke’ manier van leidinggeven is echter bewezen minder effectief.

De verschillen worden kleiner

Kijkend naar de persoonseigenschappen van vrouwelijke leiders, dan zijn de cijfers opvallend: vrouwelijke leiders scoren hoger dan mannen op eigenschappen zoals hartelijkheid, zorgzaamheid, energie en volharding en in toenemende mate op dominantie en zelfontwikkeling. Persoonseigenschappen als psychopathie en machiavellisme bij vrouwelijke leiders laten een stijgende trend richting zien ten opzichte van het onderzoek uit 2021. ‘Het is opvallend dat vrouwen steeds meer van deze eigenschappen laten zien en het verschil met hun mannelijke collega’s kleiner is geworden. Dat kan betekenen dat vrouwen genoodzaakt zijn om meer van deze eigenschappen te laten zien om op leidinggevende posities terecht te komen of zich daarin te handhaven in een ongelijk speelveld.

Organisaties moeten kritisch kijken naar de culturele barrières die dit afdwingen. Zijn organisaties nog steeds ingericht op traditioneel masculiene waarden zoals competitie en controle? Moeten vrouwelijke leiders zichzelf veranderen om te passen in een systeem dat diversiteit zou moeten ondersteunen?’, zegt Manon Hassink, manager Research & Development bij Ixly.

Excelleren op hun eigen voorwaarden

De focus op transformationeel leiderschap en zelfontwikkeling maakt vrouwen in leiderschapsrollen steeds effectiever. Ze schatten zichzelf ook vaker hoger in op werkprestaties dan hun mannelijke collega’s.

Ondanks deze vooruitgang blijft het aandeel vrouwen in topmanagement en bestuursfuncties in Nederland steken op slechts 35%. Dit is opvallend, omdat uit vele onderzoeken blijkt dat diversiteit in leiderschap betere besluitvorming en innovatie bevordert. ‘Vrouwen hebben vaak een hogere drempel te nemen om in leiderschapsposities te komen’, zegt Marise Born, hoogleraar Personeelspsychologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en een van de auteurs van het onderzoek. ‘Deze drempels dagen hen uit om gemotiveerder en ambitieuzer te zijn, en meer vertrouwen in de eigen capaciteiten te tonen. Uit eerder onderzoek blijkt hun transformationele, participatieve en democratische leiderschapsstijl immers een effectieve te zijn.’

Born benadrukt dat organisaties stappen moeten ondernemen om een cultuur te creëren waarin diversiteit en transformationeel leiderschap op waarde worden geschat. ‘Hoewel diversiteit en inclusie belangrijk worden gevonden, blijft beleid vaak ineffectief door gebrek aan evaluatie en training. Het herdefiniëren van leiderschap zorgt ervoor dat traditionele barrières verdwijnen en vrouwelijke leiders kunnen excelleren op hun eigen voorwaarden, dat biedt meer ruimte voor vrouwelijke leiders’, aldus de hoogleraar personeelspsychologie.