Lange termijn opvang in Europa nodig voor miljoenen Oekraïners

Nederland en andere EU-landen zullen zich moeten voorbereiden op lange termijn bescherming en maatschappelijke deelname van miljoenen Oekraïense vluchtelingen in plaats van tijdelijke crisisopvang. Dat zeggen onderzoekers van het Clingendael Instituut, die de oorlog en migratiestromen sinds de Russische invasie op 24 februari monitoren, in een vandaag verschenen publicatie.

Oekraïners in Europa, voor en tijdens de oorlog – bron: Clingendael Institute

Met de aanhoudende Oekraïense vluchtelingenstroom staat Europa voor de grootste opvang- en beschermingsopdracht op haar eigen continent sinds de Tweede Wereldoorlog. De EU stelde in een historische beslissing voor het eerst de Tijdelijke Beschermingsrichtlijn in werking, die voorkwam dat asielsystemen in Europese landen overbelast zouden raken. De richtlijn gaf Oekraïense vluchtelingen bovendien relatief snel uitsluitsel over een tijdelijk verblijfsrecht, toegang tot de arbeidsmarkt en onderwijs voor minderjarigen. 

Tot nu toe zijn in totaal bijna 7 miljoen Oekraïners hun land ontvlucht en hebben bijna 4 miljoen ontheemden zich geregistreerd voor tijdelijke bescherming. Bijna 500.000 Oekraïners hebben zich nog niet geregistreerd en maken gebruik van de regeling waarmee ze drie maanden visumvrij door de Europese Unie kunnen reizen. 

EU-landen hebben hun handen vol aan de eerste tijdelijke crisisopvang. Niettemin dwingen 3 factoren tot het inzicht dat voor een aanzienlijk deel van deze vluchtelingen de opvang niet zo tijdelijk zal zijn, en dat het aantal Oekraïense vluchtelingen waarschijnlijk nog toeneemt: 

• Verloop van het conflict > de kans op een wapenstilstand of snel einde van de strijd neemt af; de kans op een langdurige strijd met over en weer offensieven neemt toe.  

• Doormigratie > meer vluchtelingen uit Oekraïense buurlanden als Polen, Slowakije, Hongarije en Roemenië zullen verder de EU in migreren naarmate het conflict langer duurt en de economische perspectieven in deze eerste aankomstlanden gering zijn.

• Terugkeerintentie > 1 op de 4 Oekraïners wilde voor de oorlog al migreren. Vrouwen en (schoolgaande) kinderen zijn minder geneigd terug te keren naarmate ze langer in het buitenland verblijven. Mogelijkheden voor gezinshereniging buiten Oekraïne zullen cruciaal zijn voor hun beslissing om wel of niet te terug te keren. 

Lees hier de volledige publicatie: https://www.clingendael.org/publication/long-term-protection-europe-needed-ukrainian-refugees