Provincie Zuid-Holland mocht toestemming weigeren voor sportwinkels buiten centrum

Het provinciebestuur van Zuid-Holland hoefde geen ontheffing van de provinciale regels te verlenen voor vestigingen van Decathlon buiten de stadscentra van Schiedam en Den Haag. Het is aannemelijk dat de komst van de sportwinkels op de beoogde locaties zal leiden tot het verdwijnen van winkels in het centrum van de steden en daarmee tot een merkbare invloed op leegstand en leefbaarheid in die stadscentra. Dat blijkt uit een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van vandaag (28 oktober 2020).

Zinvolle bijdrage

Met de vestiging van de sportzaken op het Forepark Rhône in Den Haag en het Sportplaza Harga in Schiedam is een provinciaal belang gemoeid. De provincie Zuid-Holland hanteert een ‘brancheringsregel’ die nieuwe winkels die inpasbaar zijn binnen stadscentra of in bestaande winkelcentra, alleen daar toestaat. Dit om leegstand in de stadscentra te voorkomen en deze leefbaar te houden. Het provinciebestuur kan echter een ontheffing verlenen als het weren van de winkels op de bedrijventerreinen geen zinvolle bijdrage levert aan dat doel. De komst van de sportwinkels op de bedrijventerreinen zou een “merkbare invloed” op de centra hebben, aldus de Afdeling bestuursrechtspraak. Alleen al daarom leveren de besluiten van het provinciebestuur een zinvolle bijdrage aan dat doel en mocht de provincie de benodigde ontheffingen weigeren. 

Reactieve aanwijzing

Maar hiermee is de juridische procedure over de sportwinkels mogelijk nog niet helemaal tot een einde gekomen. De provincie greep eerder ook al in bij de bestemmingsplannen van beide gemeenten. Door een ‘reactieve aanwijzing’ blokkeerde de provincie de bestemmingsplannen die de sportwinkels buiten de stadscentra toestond. In maart 2019 vernietigde de Afdeling bestuursrechtspraak deze provinciale ‘reactieve aanwijzingen’, omdat ze in strijd waren met de Europese Dienstenrichtlijn. Maar zij bepaalde ook dat die bestemmingsplannen niet in werking zouden treden voordat er duidelijkheid was over de ontheffingen.

Bestemmingsplannen

Door de uitspraak van vandaag vervalt de blokkade op de inwerkingtreding van de bestemmingsplannen. De gemeentebesturen van Schiedam en Den Haag kunnen delen van de bestemmingsplannen waarop de reactieve aanwijzingen betrekking hebben, nu alsnog bekend maken en in werking laten treden. Daarmee zouden de sportwinkels planologisch gezien tóch weer zijn toegestaan. Maar het is niet waarschijnlijk dat deze bestemmingsplannen in een juridische procedure dan de eindstreep zullen halen. Vestigingen van Decathlon buiten de stadscentra zijn immers in strijd met regels van de provincie Zuid-Holland, zoals is bepaald in de uitspraak van vandaag.