Gevaar van niet-betaalde facturen door bedrijven steeds groter

• Wereldwijd betalen bedrijven hun facturen steeds later. Gemiddeld steeg het mondiale DSO (het aantal dagen dat facturen open blijft staan) met +3 dagen naar 59 dagen in 2023, de grootste sprong sinds 2008.

• Wereldwijd hebben bedrijven steeds meer werkkapitaal nodig om hun dagelijkse business te financieren. Omgerekend in ‘dagen omzet’ steeg de mondiale WCR met +2 dagen naar 76 dagen in 2023, de derde opeenvolgende stijging op rij.

• Vooral in Europa is de kans groot dat bedrijven de komende jaren nog langer moeten wachten op hun geld. Minder winst en steeds hogere exploitatiekosten zijn hiervan de oorzaak. De kans op wanbetaling neemt daardoor toe.

• Brussel wil de betaaltermijn aan banden leggen. Maar het inperken van de betaaltermijn van 60 naar 30 dagen (bindend) zal veel bedrijven in financieringsproblemen brengen, zo stelt Allianz Trade in dit onderzoek (zie bijlage). 

Kredietverzekeraar Allianz Trade onderzocht hoe betaalgedrag (DSO, Days Sales Outstanding) en de werkkapitaal-behoefte (WCR, Working Capital Requirements) zich in 2023 wereldwijd hebben ontwikkeld. Volgens Johan Geeroms, Director Risk Underwriting Benelux van Allianz Trade worstelen Europese bedrijven in toenemende mate met het werkkapitaal dat ze beschikbaar hebben voor hun dagelijkse business. “Ze komen minder gemakkelijk aan krediet en ook zijn de kosten hiervoor gestegen. Tel daarbij op dat marges over een brede linie krimpen. Bedrijven zoeken naar extra speelruimte. Bijvoorbeeld door facturen later te betalen. Op die manier gebruiken ze hun leveranciers als financier. Maar als alle bedrijven dat doen, krijg je wel een sneeuwbaleffect. Betalingsproblemen en wanbetaling zullen daardoor steeds vaker voorkomen.”

Afzwakking economische groei

Uit het onderzoek van de kredietverzekeraar blijkt dat de mondiale werkkapitaalbehoeften voor het derde jaar op rij zijn gestegen. Omgerekend in dagen kwam dat in 2023 uit op een omzet van 76 dagen (+2 dagen ten opzichte van 2022), gedreven door een zwakkere economische groei en hogere bedrijfs- en financieringskosten. Ondanks verschillen in economisch momentum wereldwijd gezien, bleek de aanhoudende stijging van de WCR breed gedragen in de belangrijkste economische regio’s. “Over het geheel genomen laat de helft van de landen in onze steekproef een stijging zien van de WCR in 2023, en twee van de vijf landen overschreden het mondiale gemiddelde, met name Frankrijk (+5 dagen) en Duitsland (+5) in West-Europa, en China (+3 dagen) en Japan (+3) in Azië-Pacific”, zegt Maxime Lemerle, hoofdanalist voor insolventieonderzoek bij Allianz Trade. De WCR bedroeg eind 2023 81 dagen in Azië-Pacific (+2 dagen), 69 dagen in West-Europa (+1 dag) en 70 dagen in Noord-Amerika (+1 dag).

Grootste sprong sinds 2008

Days Sales Outstanding (DSO) kwam naar voren als de belangrijkste aanjager van de stijgende WCR, die in 2023 met +3 dagen steeg tot 59 dagen. Dit is de grootste sprong sinds 2008 en bijna het dubbele van de stijging in 2022. Dat impliceert dat steeds meer bedrijven langer wachten op hun betaling, waardoor het risico op cashflowproblemen toeneemt. Wereldwijd boekte 42% van de bedrijven eind 2023 betalingstermijnen van meer dan 60 dagen omzet.

“In Europa lag dit aandeel met 44% in lijn met het mondiale gemiddelde. In Azië zagen we dat 46% van de bedrijven boven het mondiale gemiddelde uitkwam. In Noord-Amerika scoorden 33% van de bedrijven lager dan het gemiddelde. Niettemin zagen bijna alle 22 sectoren die we wereldwijd monitoren een stijgende DSO in 2023. Onder meer door voorraadoverschot steeg de WCR steeg in transportmiddelen (114 dagen omzet), elektronica (114) en machines (113), gevolgd door textiel, farmaceutische producten, metalen en chemicaliën – allemaal met een WCR van meer dan 90 dagen”, voegt Maxime Lemerle toe.

Dalende winstgevendheid

Volgens Allianz Trade is in Europa afnemende winstgevendheid de belangrijkste drijfveer voor de oplopende DSO (meer nog dan financieringskrapte of conjuncturele invloeden). In deze context zou de vertragende mondiale vraag in 2024, in combinatie met de nog steeds hoge exploitatiekosten, de weg vrij kunnen maken voor een verdere verslechtering van de betalingstermijnen, vooral in Europa.

“Volgens onze onderzoekers kan een daling van de winstgevendheid met -1 procentpunt de betaling van facturen met ruim +7 dagen verlengen. Nu er in 2024 een krimp in de winstgevendheid dreigt, moeten Europese bedrijven zich schrap zetten voor langere betalingstermijnen. Dit zou de druk op de kasstromen kunnen vergroten en mogelijk het risico op niet-betaling in de regio vergroten”, zegt Ano Kuhanathan, hoofd van Corporate Research.

Brussel wil betalingstermijn verkorten

Het aanpakken van de steeds latere betaling van facturen is van cruciaal belang voor de veerkracht van Europese bedrijven. Het voorstel van de Europese Commissie hiervoor zou kunnen betekenen dat betalingstermijnen in Europa worden teruggebracht van de huidige aanbevolen 60 dagen naar 30 dagen (bindend). Door het Europees Parlement is hieraan toegevoegd dat de termijn van 60 dagen nog wel mogelijk blijft als dat contractueel wordt overeengekomen (en ook voor specifieke goederen kan een termijn worden gehanteerd van 120 dagen). Ondanks deze verruiming die de maatregel minder ingrijpend maakt, wordt de financiële flexibiliteit van bedrijven flink beknot. Volgens het onderzoek van Allianz Trade ging in het vierde kwartaal van 2023 40% van de Europese bedrijven over de grens van 60 dagen bij de betaling van hun facturen. De nieuwe maatregel zadelt veel bedrijven op met een ‘financieringstekort’. Ook macro-economisch heeft dat aanzienlijke impact. 

2 biljoen euro

“Om de betalingstermijnen terug te brengen tot 30 dagen zouden Europese bedrijven 2 biljoen euro aan aanvullende financiering nodig hebben. Bij de huidige rentetarieven stijgen de rentebetalingen van bedrijven hierdoor met 100 miljard euro. Dat is gelijk aan een margeverlies van -2 procentpunt. Bovendien kunnen te rigide betalingsvoorwaarden de concurrentiekracht van het Europese MKB in gevaar brengen, doordat bedrijven ertoe worden aangezet over te stappen naar leveranciers buiten de EU. In deze context moeten beleidsmakers rekening houden met de mogelijke negatieve effecten”, stelt Ana Boata, hoofd macro-economisch onderzoek bij Allianz Trade. 

“Zit er bovenop”

Geeroms tot slot over het oplopende DSO: “Facturen die steeds later worden betaald is vooral voor het MKB uitermate lastig. De klant legt steeds langer beslag op geld dat van jou is. Het MKB mist de speelruimte om dat vlotjes op te vangen. En het is ook gevaarlijk. Uitstel kan afstel worden. Veel bedrijven durven hun klanten niet onder druk te zetten, maar wij weten uit ervaring dat het juist professioneel en heel verstandig is om vanaf het eerste moment dat de betalingstermijn wordt overschreven er bovenop te zitten. Bel het bedrijf, vraag waarom er nog niet is betaald. Laat merken dat je er geen gras over laat groeien. Zo zorg je ervoor dat je als eerste aan de beurt bent als er wel betaald wordt. Elk gezond bedrijf heeft een strikt debiteurenbeleid.”