Onderzoek Gupta: Leeftijdsdiscriminatie in de zorg kost tot 6 miljard euro per jaar

Leeftijdsdiscriminatie is diepgeworteld in de gezondheidszorg. Dat concludeert een nieuw rapport van Gupta Strategists getiteld “Leeftijd is maar een getal.” Uit het onderzoek blijkt dat leeftijdsdiscriminatie de toegang tot en kwaliteit van zorg voor ouderen significant belemmert. Bijna 20% van de ouderen ervaart onderdiagnose of onder behandeling, wat leidt tot gemiste kansen op betere gezondheid en welzijn. Ziektebeelden waarbij dit veel speelt zijn bijvoorbeeld hartfalen, diabetes en COPD. Jaarlijks gaat dit gepaard met economische verliezen tot 6 miljard euro en een daling van informele zorgcapaciteit equivalent aan duizenden fulltime banen.

Van de 519 klinische richtlijnen blijken 62 expliciet leeftijd als factor te gebruiken bij aanbevelingen voor diagnostiek of behandeling. Dit weerspiegelt waarschijnlijk de dagelijkse klinische praktijk, waar percepties en vooroordelen bij zowel patiënten zelf als bij zorgverleners kunnen leiden tot suboptimale zorg, aldus het rapport.

Maar bovenal leidt onderbenutting van zorg door leeftijdsbias tot een lagere kwaliteit van leven voor mensen die met de juiste diagnose en behandeling nog vele goede jaren voor de boeg kunnen hebben. 

Symptomen verkeerd geïnterpreteerd: misvattingen over ouderdom en kwetsbaarheid

Vaak worden symptomen bij ouderen ten onrechte toegeschreven aan veroudering, wat diagnose en behandeling vertraagt. Bovendien leiden misvattingen over kwetsbaarheid tot verkeerde zorgkeuzes: nuttige interventies worden onthouden aan fitte ouderen, terwijl kwetsbare patiënten juist te agressieve behandelingen krijgen. Meer accurate inschattingen van de gezondheidstoestand, los van leeftijd, kunnen dit voorkomen.

Geef ouderen de zorg die ze nodig hebben

In haar rapport roept Gupta Strategists beleidsmakers op om nu actie te ondernemen. Beleidsaanpassingen, bewustwordingscampagnes, investeren in innovatie, en meer inclusief onderzoek zijn essentieel om ervoor te zorgen dat ouderen in Nederland de juiste zorg krijgen. Niet op basis van leeftijd, maar op basis van verwachte kwaliteit van leven.

Daan Livestro, auteur van de studie: "Leeftijdsdiscriminatie schaadt de gezondheid en kwaliteit van leven van ouderen. Dit is onaanvaardbaar en oneerlijk, en zet druk op de vitale rol die zij spelen in onze samenleving: als arbeidskrachten, vrijwilligers, mentoren, financiële bijdragers, verzorgers, enzovoorts. Juist daarom is dit onderzoek, dat dit probleem op de kaart zet en concrete oplossingen aandraagt, zo van belang." 

ANBO-PCOB, de ouderenvereniging van Nederland, is het hiermee eens. Anneke Sipkens, directeur van ANBO-PCOB, vindt de inhoud van het onderzoek zeer verontrustend en schreef het voorwoord voor het rapport. "Het kan niet zo zijn dat mensen bepaalde behandelingen niet meer kunnen krijgen vanwege vooroordelen en leeftijd. Het is een slechte zaak als artsen te snel kijken naar leeftijd in plaats van in hoeverre een ingreep de kwaliteit van leven nog verbeterd. Andersom geldt hetzelfde: de behandeling voortzetten zonder oog voor een betere kwaliteit van leven is ook niet goed. En dat zien we helaas maar al te vaak. Kortom, we moeten af van vooroordelen en negatieve percepties van ouderen. Passende zorg zou geen leeftijdsgrenzen moeten hebben."