Zet 'brede welvaart' centraal voor toekomstgericht beleid

De Miljoenennota 2019 bevat een reeks van maatregelen om ervoor te zorgen dat Nederland "ook voor toekomstige generaties een goede plek blijft om te wonen, te werken en te ondernemen." Tegelijkertijd dreigen scheidslijnen te ontstaan tussen mensen die wel en niet kunnen meekomen in de samenleving. Om de ambities voor Nederland waar te maken en de maatschappelijke scheidslijnen te slechten, is meer ambitieus en meer samenhangend beleid nodig. Het begrip 'brede welvaart' zou bij het ontwikkelen van dat nieuwe beleid centraal moeten staan. Dit sluit aan bij de ontwikkeling dat ook de Algemene Rekenkamer bij de verantwoording van het beleid in mei aan dit concept toetst.

Dit schrijft de Afdeling advisering van de Raad van State in haar advies over de Miljoenennota 2019. Jaarlijks geeft de Afdeling advisering als onafhankelijk wetgevingsadviseur van regering en parlement haar oordeel over de plannen voor de rijksbegroting van het komende jaar.

Brede welvaart

Brede welvaart gaat om meer dan economische groei en inkomen alleen. Brede welvaart gaat ook over gezondheid, wonen, werken en leren, samenleven, duurzaamheid en veiligheid. Inzetten op brede welvaart bevordert het verkleinen van de maatschappelijke scheidslijnen tussen de mensen die, om welke reden dan ook, wel en niet kunnen meekomen in de samenleving. Dat vraagt om maatregelen van de regering die op draagvlak kunnen rekenen van burgers en maatschappelijke organisaties. Er is meer nodig dan bestaand beleid. De regering moet stelsels, regelingen en overheidsfinanciën opnieuw doordenken en herijken. De centrale vragen moeten daarbij zijn of (bevolkings-) groepen voldoende worden bereikt en of het beleid samenhangend en consistent genoeg is over een lange termijn.

Samenhangend en voorspelbaar

Het voorkomen van scheidslijnen in de samenleving is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van burgers, maatschappelijke organisaties, bedrijven en overheid. De overheid kan de grote vraagstukken waar Nederland voor staat, niet alleen oplossen. Zij kan geen maatregelen nemen zonder draagvlak onder burgers. Veel burgers zien bijvoorbeeld in algemene zin de noodzaak van klimaatbeleid en hervormingen van de arbeidsmarkt, maar hebben vervolgens niet altijd begrip voor de maatregelen die daaruit volgen. Overheidsbeleid moet samenhangend en voorspelbaar zijn, wil de regering op draagvlak kunnen blijven rekenen. Brede welvaart in Nederland is verder alleen te bereiken als de lidstaten in Europa effectief met elkaar samenwerken.

Jaarlijkse beschouwing

De Afdeling advisering raadt de regering dan ook aan om vanuit dit brede welvaartsbegrip jaarlijks in de Miljoenennota een beschouwing te geven over haar toekomstige beleid, gericht op de ambities voor ons land. Het parlement kan zich dan bij de politieke en financiële beschouwingen in de Tweede en Eerste Kamer daarover uitspreken.