Duurzaamheidsbeleid pensioenfondsen blijft tekortschieten

Pensioenfondsen scoren nog altijd een zware onvoldoende voor hun beleggingsbeleid op belangrijke duurzaamheidsthema's. Dat is de conclusie van een onderzoeksrapport dat vandaag is gepubliceerd door de Eerlijke Pensioenwijzer. Het beleid schiet vooral tekort op onderwerpen als dierenwelzijn, natuur en gendergelijkheid. Maar ook op de thema’s belastingen, klimaatverandering en gezondheid doen de pensioenfondsen het slecht.

De Eerlijke Pensioenwijzer beoordeelt het beleid van de tien grootste Nederlandse pensioenfondsen (in deelnemersaantallen) aan de hand van acht maatschappelijke thema’s. Gemiddeld genomen komen de fondsen uit op een rapportcijfer van een 3,3. De fondsen hebben daarmee geen vooruitgang geboekt ten opzichte van 2022. Ook toen beoordeelde de Eerlijke Pensioenwijzer het beleid van de fondsen en kwam het gemiddelde uit op een 3,3. Esther Bijl, namens PAX woordvoerder van de Eerlijke Pensioenwijzer: “De pensioenfondsen zijn relatief grote spelers op de internationale kapitaalmarkt. Zij kunnen hun invloed gebruiken om de bedrijven waarin ze (willen) beleggen, motiveren om te verduurzamen. Het onderzoek laat zien dat zij hier nog onvoldoende beleid op hebben.”

Eén van de conclusies van het onderzoek is dat er nog te weinig aandacht is voor de rol die toeleveranciers en onderaannemers van bedrijven spelen bij verduurzaming. Veel pensioenfondsen verwachten van de bedrijven waarin zij beleggen dat deze zich aan de OESO-richtlijnen houden, waardoor ze ook automatisch belangrijke ESG-criteria opnemen in hun beleid. Maar de fondsen vragen zelden aan bedrijven om ESG-criteria op te nemen in de contracten met onderaannemers en/of toeleveranciers. Bijl: “We zien dat er vaak iets mis gaat in de internationale waardeketen. Denk hierbij aan onderaannemers of toeleveranciers die betrokken zijn bij ontbossing, mensenrechtenschendingen of belastingontwijking. Bedrijven moeten controleren of er in de waardeketen geen misstanden plaatsvinden, en hier hebben de investeerders in deze bedrijven ook een belangrijke rol. Helaas zegt slechts één van de onderzochte pensioenfondsen, Pensioenfonds Detailhandel, hier iets over in zijn beleid.”

Daarnaast scoren alle fondsen nog altijd een onvoldoende voor hun beleid ten aanzien van wapens en wapenhandel. Positief is dat alle fondsen controversiële wapens (zoals nucleaire, chemische en biologische wapens of clustermunitie) uitsluiten. Echter, geen van de fondsen zegt in zijn beleid iets over de bestemming van wapenleveranties. Verder kunnen de onderzochte fondsen hun beleid ten aanzien van klimaatverandering nog aanzienlijk verbeteren. Hoewel meerdere fondsen (ABP, PFZW, PME en PMT) in de afgelopen jaren hun beleggingen in olie- en gasbedrijven hebben verkocht, zegt het beleid van de meeste fondsen niets over het uitsluiten van bedrijven die, hoewel ze geen fossiele brandstoffen winnen, deze wel op grote schaal gebruiken.

Positief is dat pensioenfondsen over het algemeen genomen beter scoren op sociale thema’s. Vier fondsen (BPL Pensioen ABP, PFZW en PMT) scoren een voldoende of hoger op arbeidsrechten; vijf fondsen (ABP, BPL Pensioen, Pensioenfonds Detailhandel, Pensioenfonds Horeca en Catering en Pensioenfonds Vervoer) scoren een voldoende op mensenrechten.

Met de publicatie van het onderzoek wil de Eerlijke Pensioenwijzer pensioenfondsen aanmoedigen om het geld van hun pensioendeelnemers op een verantwoordelijke en duurzame manier te beleggen, zonder te investeren in bedrijven die schade veroorzaken aan mens, dier en natuur. Bedrijven waarin pensioenfondsen beleggen, alsook hun toeleveranciers, moeten daarom kunnen aantonen dat zij relevante internationale verdragen, duurzaamheidsstandaarden en -initiatieven erkennen en actief naleven. Ook laat het onderzoek aan de pensioendeelnemers zien hoe hun fonds scoort ten opzichte van andere fondsen. Het is de vierde keer dat het beleid van de pensioenfondsen wordt beoordeeld.

Achtergrond

• De Eerlijke Pensioenwijzer is onderdeel van de Eerlijke Geldwijzer, een samenwerkingsverband van Amnesty International, Milieudefensie, Oxfam Novib, PAX en World Animal Protection.
• Het onderzoek is uitgevoerd door onderzoeksbureau Profundo, in opdracht van de Eerlijke Pensioenwijzer.
• De evaluatie van het beleid van de pensioenfondsen vond plaats in het najaar van 2024.
• Op www.eerlijkepensioenwijzer.nl kunnen consumenten onder meer de scores van de pensioenfondsen voor hun beleggingsbeleid en de beleggingspraktijk vergelijken. Ook kunnen zij in actie komen, bijv. door hun fonds een klacht of compliment te sturen.