Het gezamenlijke vermogen van de bijna 500 EU-miljardairs groeide in slechts zes maanden met meer dan €400 miljard. Dat is meer dan €2 miljard per dag. Toch wordt meer dan 80% van de totale belastinginkomsten in EU-landen door gewone mensen betaald. Bedrijven leveren 9% en belasting op de vermogens van de superrijken slechts 0,4%. Dat staat in het nieuwe rapport van Oxfam: “A European Agenda to Tax the Super‑Rich”, dat vandaag wordt gelanceerd aan de vooravond van de vergadering over de financiering van het EU-budget door de EU-ministers van Financiën, op vrijdag 10 oktober.
Uit het rapport blijkt verder dat:
-
- In maart 2025 telde de EU 487 miljardairs, 39 meer dan in 2024. Alleen al het afgelopen jaar kwam er gemiddeld elke negen dagen een nieuwe miljardair bij in de EU.
- De 3.600 rijkste Europeanen bezitten nu evenveel vermogen als de armste 181 miljoen mensen, ongeveer gelijk aan de bevolking van Duitsland, Italië en Spanje samen.
- Een Europese vermogensbelasting van maximaal 5% op het vermogen van multi-miljonairs en miljardairs kan het door de Europese Commissie voorgestelde jaarlijkse EU‑budget volledig dekken.
- In de jaren ’90 bezitten EU landen ongeveer 10% van het totale vermogen in de EU. Nu is dat gedaald naar slechts 6%.
- In Nederland wordt een effectief belastingtarief van 20% op de rijkste 0,1% van de bevolking geheven, vergeleken met 40% voor de meerderheid van de bevolking.
“In Europa komen er iedere week nieuwe miljardairs bij, terwijl miljoenen Europeanen grote moeite hebben om rond te komen,” zegt Bram Joanknecht, Oxfam’s expert economische ongelijkheid. “Deze enorme ongelijkheid is geen toeval, maar het gevolg van politieke en economische keuzes van Europese overheden die elkaar beconcurreren op belastingmaatregelen waar vooral de superrijken van profiteren.”
Het nieuwe onderzoek toont aan dat EU-regeringen belastingen voor miljardairs en bedrijven sinds de jaren tachtig voortdurend hebben verlaagd. Tegelijkertijd zijn zij meer en meer gaan leunen op belastingen die vooral door gewone mensen worden opgehoest zoals op consumptie en arbeidsloon. Tegenwoordig wordt 8 van de 10 euro van de EU-belastinginkomsten hoofdzakelijk betaald door gewone Europeanen. Winstbelasting voor bedrijven draagt slechts 9% bij en belasting op de vermogens van de superrijken slechts een schamele 0,4%.
Gewone Europeanen werken voornamelijk in loondienst. Hun salaris wordt relatief hoog belast. De enorme inkomens van de superrijken zijn vooral gebaseerd op vermogensgroei door te beleggen en het gebruik van slimme belastingtrucs via hun bedrijven en holdingmaatschappijen. Inkomen uit vermogen wordt relatief lager belast dan inkomen uit salaris. Daardoor betalen superrijken in de EU vaak een veel lager effectief belastingtarief over hun inkomen dan gewone mensen. Dit komt doordat enorme vermogens in de EU zelf nauwelijks worden belast: tien EU‑landen kennen geen erfbelasting en slechts één EU‑land ,Spanje, hanteert een vermogensbelasting. In Nederland lukt het de overheid al jaren niet om een juridisch houdbare belasting in te voeren die het vermogen van de aller rijksten in Nederland eerlijk en effectief belast.
“Ook in Nederland is vermogen zeer ongelijk verdeeld en lukt het de overheid maar niet om een vermogensbelasting in te voeren die rechtvaardig is waarbij de superrijken hun eerlijke aandeel aan belasting betalen. Het is zaak dat het nieuwe kabinet zo snel mogelijk aan de slag gaat met het belasten van miljoenenvermogens en miljoenenerfenissen om ervoor te zorgen dat we voldoende inkomsten hebben voor zorg, onderwijs en infrastructuur. 7 op de 10 Nederlanders vindt dat de superrijken in ons land meer belasting moeten betalen, we moeten niet langer treuzelen maar zo snel mogelijk stappen zetten om dit waar te maken. Waar wachten we nog op?” aldus Joanknecht.