Onlinepiraterij: Europeanen kijken vaker naar illegaal gekopieerde tv-programma’s en sport

• De neerwaartse trend in piraterij van de afgelopen jaren is gekeerd, blijkt uit een nieuw onderzoek van EUIPO
• Tv-programma’s worden in de EU het meest illegaal gekopieerd en zijn goed voor bijna de helft van alle piraterij
• Ook het illegale aanbod van live-evenementen, zoals streaming van sportwedstrijden, neemt toe
• Nederland scoort hoger dan het EU-gemiddelde voor piraterij van live uitgezonden sportevenementen
• De piraterij van anime en manga is in 2022 eveneens toegenomen

Uit een vandaag door het Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie (EUIPO) gepubliceerd verslag blijkt dat digitale piraterij in 2022 met 3,3 % is toegenomen. De stijging was grotendeels te wijten aan het illegaal kopiëren van tv-programma’s, series, films en manga-publicaties.

Dit is een van de belangrijkste bevindingen van het onderzoek “Online Copyright Infringement in the European Union, Films, Music, Publications, Software and TV, 2017-2022”.

Uit het verslag blijkt dat piraterij, gemeten als het aantal keren per maand dat een bepaalde internetgebruiker zich toegang verschaft tot illegaal gekopieerde inhoud, in de loop van de jaren langzaam was afgenomen, totdat de trend in 2021 omsloeg.

Illegaal gekopieerde inhoud: wat is populair in Europa?

De trendbreuk was voornamelijk toe te schrijven aan de groei van het aantal illegaal gekopieerde tv-programma’s, die in 2022 goed waren voor bijna de helft (48 %) van alle toegang tot inbreukmakende sites in de EU. Andere soorten illegaal gekopieerde inhoud waren publicaties (28 %), films (11 %), software (7 %) en muziek (6 %).

In 2022 werd een stijging van 15 % in illegaal gekopieerde tv-programma’s waargenomen. De genres die het vaakst illegaal worden gekopieerd, zijn tv-programma’s en -series en films op aanvraag, gevolgd door anime-producties (series en films) en livestreams van sportevenementen en speciale sportkanalen.

Ook de illegale toegang tot publicaties, de op één na grootste bron van piraterij na tv-programma’s, is sinds januari 2021 toegenomen. Het belangrijkste genre in deze categorie is dat van de manga-stripboeken, op enige afstand gevolgd door luisterboeken en e-boeken.

Ondanks een aanzienlijke daling tijdens de eerste maanden van de coronapandemie is het illegaal kopiëren van films in 2021 en 2022 licht gestegen. Volgens een eerder onderzoek van EUIPO op titelniveau zijn de meeste illegaal gekopieerde films Hollywood-kaskrakers.

Ook het illegaal kopiëren van software, zoals games en software voor mobiele apparaten, is langzaam maar zeker gegroeid. Terwijl alle categorieën vorig jaar een stijging lieten zien, nam het illegaal kopiëren van muziek af en bleef dit een bescheiden fenomeen.

Tegen eind 2022 had iedere internetgebruiker in de EU zich gemiddeld ongeveer 10 keer per maand toegang verschaft tot websites met inhoud die inbreuk maakt op het auteursrecht. Er zijn evenwel aanzienlijke verschillen tussen de lidstaten. Estland en Letland liggen op kop met de hoogste piraterijcijfers: bijna 25 keer toegang per gebruiker per maand. De laagste cijfers werden waargenomen in Duitsland, Italië en Polen, met ongeveer 7,5 keer toegang.

Uitvoerend directeur van EUIPO, Christian Archambeau:

Het probleem van inbreuk op het auteursrecht in het digitale tijdperk blijft zeer ernstige zorgen baren en vormt een directe bedreiging voor de creatieve sector in Europa. Uit het nieuwe onderzoek blijkt dat er nog veel werk moet worden verzet om piraterij aan te pakken. Het is lastig om dit fenomeen een halt toe te roepen, aangezien de piraterij zich voortdurend technologisch ontwikkelt. Daarom is het essentieel om inzicht te krijgen in de onderliggende mechanismen van piraterij, zodat er effectieve beleidslijnen en maatregelen kunnen worden aangenomen die bijdragen aan het terugdringen ervan.

De opkomst van livesportevenementen en streaming

Volgens het onderzoek is streaming nu de populairste methode om toegang te krijgen tot illegale tv-inhoud. 58 % van de piraterij in de EU vindt plaats via streaming en 32 % via downloads.

In het onderzoek wordt ook voor het eerst de illegale toegang tot live uitgezonden sportevenementen onderzocht. Dit type piraterij vertoonde een opwaartse trend in 2021 en 2022, met een stijging van 30 % in slechts één jaar. In sommige landen, zoals Frankrijk en Spanje, is dit type inhoud verantwoordelijk voor meer dan een derde (34 %) van alle piraterij.

Bovendien is er elk jaar in april en in september-oktober een piek in de piraterij van live-evenementen te zien, terwijl de cijfers in juni-juli het laagst liggen. Dit vloeit mogelijk voort uit de respectievelijke wedstrijdperioden en zomerstops in de belangrijkste Europese voetbalcompetities.

In dit verband heeft de Europese Commissie in mei 2023 een Aanbeveling aangenomen over de bestrijding van onlinepiraterij van sport- en andere live-evenementen, die tot doel heeft de ongeoorloofde doorgifte van dergelijke evenementen tegen te gaan. EUIPO werkt samen met de Europese Commissie en belanghebbende partijen om de invloed van deze aanbeveling te monitoren.

Wat betreft de factoren die van invloed kunnen zijn op het gebruik van illegaal gekopieerde inhoud in de EU, wordt er in het verslag op gewezen dat economische en sociale factoren – zoals het bbp per hoofd van de bevolking, de inkomensongelijkheid of het aandeel jongeren in de bevolking – van invloed kunnen zijn op piraterij. Het groeiende legale aanbod draagt ook bij aan het terugdringen van het illegaal kopiëren van muziek, films en tv.