'Innovatieve dijk beschermt inwoners Limburg beter tegen hoogwater'

Dit is een expertquote van Leo Zwang, Fugro, in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: Het water in Roermond zakt en spoelt noordwaarts, maar de druk op de dijken is nog niet afgenomen

Een jaar geleden werd Limburg drie dagen lang geteisterd door onverwacht langdurige neerslag en daaropvolgende verwoestende waterstromen (13-15 juli 2021). Voor de dijken langs de Maas vormde het extreem hoge water grote uitdagingen. Het werd een stresstest-in-praktijk en de roep om snellere besluitvorming voor hogere dijken werd steeds luider. Dat het ook ánders kan hebben de brede dijken bij het Noord-Limburgse Ooijen-Wanssum afgelopen jaar bewezen.

De extreem hoge waterstanden ontstonden in een periode waarin dit bijna nooit voorkomt. In de zomer zijn de uitwaarden in gebruik voor onder andere landbouw en recreatie. En de oevers van de Maas zijn dichtbegroeid. Overstroming van deze gebieden zorgt dan voor extra overlast. Door in een vroeg stadium betrokken te worden bij dijkversterkingen kan al in de voorbereidingsfase worden nagedacht over innovatieve dijkontwerpen.

Halvering CO2-uitstoot door gebruik gebiedseigen grond

Bij de versterking van dijken wordt niet alleen gekeken naar een oplossing voor de hoogwater-problematiek. Steeds vaker worden ook doelstellingen vastgesteld op het gebied van duurzaamheid, natuur en economie. Door al in de eerste projectfase inzicht te hebben in de eigenschappen van de grond die in het gebied voorkomt, hoeft er wellicht geen materiaal uit verafgelegen gebieden te worden aangevoerd.

Door het gebruik van vrijgekomen gebiedseigen grond kan de CO2-uitstoot tijdens de uitvoering van de werkzaamheden worden gehalveerd. Daarnaast is de brede dijk klimaatadaptief; mochten de waterstanden over honderd jaar nog verder stijgen, dan is deze dijk met beperkte ingrepen eenvoudig te versterken.

Bewezen tijdens vuurdoop

Fugro heeft een rol gespeeld in de ontwikkeling en toepassing van twee duurzame dijkontwerpen bij de Maas in Ooijen-Wanssum: de steilranddijk en de hoge gronddijk. De steilranddijk versterkt het kenmerkende terrassenlandschap langs de Maas door een natuurbuffer met aan de voorkant een steilrand. Bij de hoge gronddijk wordt de waterkering op een robuuste en toekomstbestendige wijze 'ingepakt' door gebruik te maken van een overhoogte boven op de dijk en flauwe, brede taluds.

Dat het ontwerp van deze dijken toekomstbestendig was, werd bewezen tijdens de vuurdoop in juli 2021 toen het extreme hoogwater Limburg teisterde: de brede dijken doorstonden dit en omwonenden hielden droge voeten.

Toekomstbestendigheid

De gebeurtenissen in Limburg een jaar geleden laten zien dat waterveiligheid, waterbeschikbaarheid en een klimaatbestendige inrichting onverminderd belangrijk zijn. Tot 2050 moet in Nederland 1500 kilometer aan dijken worden versterkt om bestendig te zijn voor de komende vijftig tot honderd jaar.

Dit is een expertquote van Leo Zwang, Directeur Waterveiligheid & Klimaatadaptatie, Fugro.