Ministerie hoefde niet handhavend op te treden tegen toepassen van granuliet

Het toepassen van granuliet in het gebied ‘Over de Maas’ levert geen overtreding op van de milieuregels. Daarom hoefde het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ook niet handhavend op te treden. Dat blijkt uit een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van vandaag (13 oktober 2021).

Achtergrond

In de uiterwaarden langs de Maas tussen Alphen en Dreumel in de gemeente West Maas en Waal wordt gewerkt aan het delfstoffen- en natuurontwikkelingsproject ‘Over de Maas’. Na de winning van de delfstoffen wordt het gebied geschikt gemaakt voor duurzame hoogwaterbeveiliging, natuur en recreatie. Zo wordt de winningsplas een natuurplas. Om er een natuurplas van te maken, moet de plas minder diep worden. Voor het aanvullen en het ondieper maken van de plas is onder meer granuliet gebruikt. Granuliet is een restproduct van granietbrokken. Volgens de gemeente West Maas en Maal is granuliet schadelijk voor mens en milieu. Zij heeft het ministerie verzocht om een einde te maken aan het toepassen van granuliet. Het ministerie heeft het verzoek afgewezen, omdat volgens haar de milieuregels niet worden overtreden.

Grond of bouwstof

De gemeente West Maas en Waal vindt dat granuliet geen ‘grond’ is, maar een ‘bouwstof’. Voor de vraag of met het toepassen van granuliet de milieuregels worden overtreden, is het belangrijk of granuliet als ‘grond’ of als ‘bouwstof’ moet worden beschouwd, zoals dat in het Besluit bodembescherming staat. Volgens deze definities mag ‘grond’ wel en ‘bouwstof’ niet worden gebruikt om de plas minder diep te maken. Granuliet bestaat uit ‘organische stof in een verhouding en met een structuur die van nature in de bodem worden aangetroffen’. De Afdeling bestuursrechtspraak komt tot het oordeel, mede op basis van het onafhankelijke rapport van de Stichting Advisering Bestuursrechtspraak, dat granuliet als ‘grond’ moet worden aangemerkt. Het ministerie heeft dan ook het verzoek van de gemeente West Maas en Waal om handhavend op te treden tegen het toepassen van granuliet terecht afgewezen.

Nuttige toepassing

Verder is met het oog op de milieuregels nog van belang of granuliet in deze zaak ‘nuttig is toegepast’. De gemeente is van mening dat dit niet zo is. Het ministerie bestrijdt dat. Volgens het ministerie gaat het om het vervangen van primaire grondstoffen door granuliet en is de toepassing niet bedoeld om alleen maar van het granuliet af te komen. De Afdeling bestuursrechtspraak komt tot het oordeel dat het granuliet in dit geval ‘nuttig is toegepast’ zoals de milieuregels eisen. Op basis van verschillende onderzoeksrapporten die in deze procedure zijn ingediend, is er ‘geen aanleiding te oordelen dat granuliet kankerverwekkende eigenschappen bevat, zodat granuliet te kwalificeren is als een niet-gevaarlijke stof’. Het ministerie heeft zich op het standpunt mogen stellen dat het granuliet op zichzelf geen gevaarlijke eigenschappen bevat. Het is zeer onwaarschijnlijk dat met het toepassen van granuliet in de plas nadelige gevolgen voor mens en milieu zullen optreden, aldus de hoogste algemene bestuursrechter.

Geen granuliet meer toegepast

De bezwaren van de gemeente tegen het toepassen van granuliet in het gebied ‘Over de Maas’ zijn dus ongegrond. Toch zal in dit project niet langer granuliet worden gebruikt om de natuurplas minder diep te maken. De uitvoerder van het project heeft op de rechtszitting bij de Afdeling bestuursrechtspraak in juni gezegd dat hij hier geen gebruik meer zal maken van granuliet, onafhankelijk van de uitkomst van deze procedure.