AIV: Europa kan en moet effectiever handelen

In een turbulente wereld moet de EU snel en effectief kunnen optreden. Dat kan volgens de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) ook zonder ingewikkelde verdragswijzigingen. In een vandaag uitgebracht advies beschrijft de AIV hoe de EU haar besluitvorming, begroting en bescherming van rechtsstatelijke waarden kan versterken met de instrumenten die nu al beschikbaar zijn — mits lidstaten bereid zijn die daadwerkelijk in te zetten.

Bert Koenders, voorzitter van de Adviesraad: “Europa staat onder grote politieke druk en dreigt steeds meer alleen te komen staan. Deze heikele situatie vraagt om meer daadkracht van de Nederlandse regering en het parlement om de EU met spoed slagvaardiger, weerbaarder en zelfstandiger te maken. Binnen de bestaande regels is veel meer mogelijk, mits er bereidheid is om nu stappen te zetten. Als adviesraad doen wij een nadrukkelijk beroep op het kabinet en de Tweede Kamer om onze aanbevelingen de prioriteit te geven die de situatie vereist, zodat Europa sterker wordt en haar belangen en waarden beter kan beschermen.”

Praktische versterking zonder verdragswijziging

De AIV werkt in het advies uit hoe besluitvorming van de EU kan worden verbeterd zonder aanpassing van de verdragen. Er kan nu al veel vaker met meerderheid worden besloten en de EU hoeft zich niet te laten gijzelen door landen die de Europese waarden en verworvenheden ondermijnen.

Een strategischer EU-begroting

Ook op financieel vlak zijn volgens de AIV verbeteringen mogelijk. De begroting zou sterker moeten worden gericht op zaken die lidstaten echt beter samen kunnen doen, zoals defensie, innovatie en energievoorziening. Een kortere begrotingscyclus — vijf jaar in plaats van zeven — biedt ruimte om flexibeler te reageren op actuele ontwikkelingen.

Geloofwaardigheid en kernwaarden

De EU kan internationaal alleen geloofwaardig optreden als zij haar eigen normen handhaaft. De AIV adviseert om bestaande mechanismen, zoals begrotingsconditionaliteit en inbreukprocedures, consistenter in te zetten bij schendingen van de rechtsstaat.

Brede politieke verantwoordelijkheid

Een daadkrachtige EU is volgens de AIV niet houdbaar zonder breed maatschappelijk en politiek draagvlak. Dit vraagt van de Tweede Kamer om nadrukkelijker betrokken te zijn bij de koers van Europees beleid. Van de regering vraagt het heldere uitleg — aan burgers en aan het parlement — over het belang van Europese samenwerking, juist wanneer Nederland compromissen moet sluiten. Want in een instabiele wereld staat Nederland sterker met zijn Europese partners dan alleen.

Het volledige advies 'Daadkracht: EU-hervormingen van GBVB, begroting en rechtsstaat' is te raadplegen via: https://www.adviesraadinternationalevraagstukken.nl .

(Fotocredit: iStock)