Artsen vechten al vijftig jaar voor erkenning acupunctuur

AMSTERDAM, 25 september 2023 – Hoewel diverse internationale wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat acupunctuur kan helpen bij pijnbestrijding, depressies en bijwerkingen van chemokuren, moeten artsen nog steeds vechten voor erkenning van de acupunctuur door de reguliere zorg. Desondanks was Nederland het eerste land ter wereld dat in 1981 acupunctuurbehandelingen ging vergoeden via de zorgverzekering.

Van vrijdag 29 september tot en met zondag 1 oktober vieren de Nederlandse Artsen Acupunctuur Vereniging (NAAV) en de internationale koepel van artsenorganisaties voor acupunctuur (ICMART) respectievelijk hun vijftig- en veertigjarig jubileum tijdens een internationaal congres in Amsterdam.

Tijdens ICMART 2023 komen delegaties uit 33 landen bijeen in het Novotel om de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van acupunctuur, aanverwante technieken, onderzoek en de klinische praktijk te leren kennen. In drie dagen zijn er 140 presentaties, 120 sprekers, diverse paneldiscussies, workshops en exposities in vijf congreshallen. Doel van het congres en de artsenkoepel is de integratie van acupunctuur in de dagelijkse, reguliere, medische zorg te bevorderen, om zo medicijngebruik en zorgkosten te verminderen.

Tijdens het congres wordt ook het Nederlandse wetenschappelijk onderzoek Proeftuin gepresenteerd. Hierin gaan het Louis Bolk-instituut en het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch samen testen en onderzoeken of acupunctuur kan helpen de bijwerkingen van chemokuren te verminderen bij patiënten met borst- en darmkanker. Sommigen van hen worden zo misselijk en moeten zo vaak braken tijdens de chemokuren, dat ze de behandeling moeten staken. Acupunctuurbehandelingen zouden die klachten kunnen wegnemen, zodat ze de kuur kunnen afmaken. ,,Bij een eerder onderzoek in Engeland is dat al aangetoond, maar daar is nooit ruchtbaarheid aan gegeven. Daarom wordt dit het eerste grootschalige onderzoek in samenwerking met een ziekenhuis, al moet er wel buiten het ziekenhuis geprikt worden”, zegt arts-acupuncturist en ICMART-bestuurslid Dr. Chun Lee Oei-Tan (80). Op de website van Kanker.nl staat nu al een verwijspagina voor acupunctuur, om de bijwerkingen van chemotherapie te verminderen.

Oei-Tan begon ooit als huisarts, maar werd daarna acupunctuurarts om meer patiënten te kunnen helpen. Ondanks haar hoge leeftijd werkt ze nog steeds. Van 2005 tot 2013 was ze voorzitter van de NAAV. Dat stokje is nu overgenomen door Bram Doorgeest. Oei-Tan en de artsenverenigingen hebben van begin af aan moeten vechten tegen vooroordelen over acupunctuur en moeten strijden voor erkenning door de reguliere zorg. ,,Dat klopt, maar ik heb me daar nooit zoveel van aangetrokken en gewoon mijn werk gedaan. Ik ben tenslotte hulpverlener”, zegt Oei-Tan.

Toch was Nederland in 1981 het eerste land ter wereld waar zorgverzekeraar Zwolsche Algemene acupunctuurbehandelingen ging vergoeden via het Ziekenfonds. ,,Dat werd toen in de hele wereld nog niet vergoed. Sindsdien is de maatschappelijke acceptatie enorm toegenomen. Later is acupunctuur in de aanvullende zorgverzekering gekomen, net als fysiotherapie en tandheelkunde”, weet Oei-Tan.

In 1994 verstrekte de Nederlandse Ziekenfondsraad als eerste ter wereld subsidie voor klinisch onderzoek naar acupunctuur. Die stopte later weer, terwijl de National Institutes of Health (NIH) in de VS er mee doorging. Inmiddels wordt Nederland aan alle kanten voorbij gestreefd. In de Verenigde Staten en andere Europese landen is acupunctuur veel meer geïntegreerd in de reguliere zorg, terwijl dit in Nederland nog nauwelijks het geval is. Zo vinden in Duitsland acupunctuurbehandelingen gewoon in ziekenhuizen plaats op de afdelingen anesthesiologie en oncologie. De Duitse Ärztekammer - evenknie van de KNMG - erkent acupunctuur als medische behandeling. Het Sloan Kettering Cancer Center in New York heeft al decennia lang een acupunctuur-afdeling. In Nederland is dat nog niet zover. Oei-Tan: ,,Als bestuurder van de internationale koepel zie ik dat wereldwijd de acceptatie van acupunctuur compleet is, terwijl bij ons - ondanks onze voortrekkersrol - de acceptatie steeds halverwege stokt.”

De NAAV werd in 1973 opgericht en beheert een register van huisartsen, bedrijfsartsen, medisch specialisten, tandartsen en basisartsen, die allemaal een erkend acupunctuur-diploma hebben. Tien jaar later werd de internationale koepel ICMART (International Council of Medical Acupuncture and Related Techniques) in Wenen opgericht. Die is nu gevestigd in Brussel. Daar zijn inmiddels ruim negentig medische acupunctuurverenigingen en hogescholen en 35.000 acupunctuurartsen uit de hele wereld bij aangesloten.

Sindsdien hebben diverse wetenschappelijke onderzoeken en meer dan 42.000 artikelen in PubMed de werking van acupunctuur aangetoond en beschreven. De GERAC-studies in Duitsland, gepubliceerd in het toonaangevende ‘Deutsche Ärzteblatt’, en onderzoek van de wetenschappers Andrew J. Vickers, Klaus Linde e.a. onder 17.922 mensen, toonden aan dat acupunctuur lage rugpijn, nek- en schouderpijn, chronische hoofdpijn en artrose kan verminderen. Nederlands onderzoek van psychologe-acupuncturist Peggy Bosch toonde aan dat acupunctuur ook een positief effect kan hebben op depressies en slaapstoornissen, vooral bij ouderen. In Korea, China en Japan wordt acupunctuur al naast de conventionele psychiatrie toegepast.