'Overheid moet 'digital-first'-strategie overwegen bij modernisering'

In het manifest 'Herprogrammeer de Overheid', dat is aangeboden aan de leden van de nieuwe Kamercommissie Digitale Zaken, wordt gesteld dat de ICT bij de overheid een chaos is en dat dit de Nederlandse burgers schaadt. Het manifest presenteert vijf beleidsvoorstellen ter verbetering, waarmee het volgende kabinet de problemen kan aanpakken.

In diverse reacties op het manifest wordt felle kritiek geuit op de voorstellen. Ze worden afgedaan als open deuren intrappen en simplistisch. Maar er is een aspect dat meer aandacht verdient: het voorstel om te werken met 'digital-first uitvoerders'.

Dit voorstel luidt dat de modernisering van de ICT binnen de overheid wordt geconcentreerd bij nieuw op te richten kleinere uitvoeringsorganisaties per departement met een volledige focus op digitalisering. Dit idee is de moeite waard om verder over na te denken. De moeizame voortgang, of zelfs mislukking, van ICT-projecten binnen de overheid is in veel gevallen niet uitsluitend te wijten aan de complexiteit van de ICT zelf, maar ook aan organisatorische belemmeringen.

Een dergelijke aanpak is niet in alle situaties een oplossing. De dynamiek van de omgeving, de diversiteit van stakeholders en de complexiteit van bestaande IT- en datastructuren die bij digitaliserings- en moderniseringsvraagstukken aan de orde zijn, moeten worden meegenomen bij de afweging of zo’n ‘digital first’-strategie bruikbaar is.

Maar in bepaalde situaties, zoals bijvoorbeeld een volledig nieuw beleid, kan deze afzonderlijke uitvoeringsorganisatie wel de weg effenen voor een efficiëntere en effectievere modernisering van de overheid, zonder de last van het verleden mee te slepen.