'Europa zet met actieplan staalindustrie in op onafhankelijkheid en groene toekomst'

De Nederlandse staalsector zit in een uitdagende fase: oneerlijke concurrentie, hoge energiekosten en forse duurzaamheidsinvesteringen voor CO2-arme productiemethoden. Zonder een goed gecoördineerd Europees beleid zal de concurrentiepositie van de sector worden afgezwakt. Dit kan ertoe leiden dat productie uit Nederland verdwijnt of naar regio’s buiten Europa verhuist. 

Om de Europese staalindustrie financieel te ondersteunen, concurrerend te houden en te verduurzamen, heeft de Europese Unie recent een actieplan gelanceerd. Dit plan moet onder meer energiekosten reduceren, dumping uit China tegengaan en de basis voor verdere verduurzaming versterken door een effectievere CO2-grensheffing.

Noodkreet voor gelijk Europees speelveld

Het is erg belangrijk dat er ondersteunend beleid komt voor deze strategisch belangrijke sector. Want de grote verschillen in productiekosten tussen Europese landen hebben ingrijpende effecten. Dat zien we bijvoorbeeld terug in de energie-intensieve chemiesector. Waar bedrijven investeringen uitstellen en enkele internationale bedrijven besloten productielocaties in Nederland te sluiten. De noodkreet van de hele energie-intensieve sector om een gelijk Europees speelveld is luid en lijkt inmiddels gehoord. 

Eigen productie

De staalindustrie is een belangrijke basisindustrie voor producten waarbij je niet altijd afhankelijk wil zijn van anderen. Het eindproduct wordt bijvoorbeeld gebruikt in sectoren als de bouw, automotive en machine-industrie. Daarnaast zijn basismetalen als staal, aluminium, nikkel en koper onmisbaar voor de energietransitie. Denk aan de productie van elektrische auto’s, batterijen, zonnepanelen en windturbines.

Met het Europese actieplan kunnen energie- en nettarieven en daarmee energieproductiekosten worden verlaagd. Voor de Nederlandse staalindustrie is dit extra belangrijk omdat compensatieregelingen zijn gestopt, terwijl ze in andere Europese landen nog wel gelden.

Ook gaat het uitbreiden van de CO2-grensheffing (CBAM) naar producten waarin ‘importstaal’ is verwerkt helpen. Net als het verlengen of aanscherpen van invoerquota. Dat is nodig vanwege de Chinese overcapaciteit die, na de Amerikaanse importheffingen van 25 procent op staal en aluminium, in Europa gedumpt gaat worden.

Verder is het essentieel om ontduiking van de huidige beschermingsmaatregelen te voorkomen. Dat kan door het laatste deel van de staalproductie te verplaatsen naar landen waarvoor de maatregelen niet gelden. Dit kan worden aangepakt met de ‘melted and pured rule’, waarbij het land waar het staal is gesmolten als herkomstland geldt.

Tot slot zal recycling van diverse metalen een extra impuls moeten krijgen door een exportverbod op schroot. Met het oog op de gestegen energiekosten, onafhankelijkheid van de sector en de verduurzamingsopgave is dat een belangrijke pijler om op te focussen.