‘Waardigheid en trots’ verbetert verpleeghuiszorg

De kwaliteit van verpleeghuiszorg is merkbaar verhoogd door het ondersteuningsprogramma Waardigheid en trots. Dat blijkt uit recent onderzoek onder 36 verpleeghuisorganisaties die deelnamen aan het programma. De deelnemers hadden dankzij ondersteuning meer aandacht voor persoonsgerichte zorg en meer grip op kwaliteit.

Als onderdeel van het programma Waardigheid en trots dat in 2015 werd gelanceerd door toenmalig staatssecretaris Martin van Rijn, kregen verpleeghuisorganisaties met urgente kwaliteitsproblemen gemiddeld twee jaar intensieve begeleiding om de kwaliteit van zorg te verbeteren. Programmadirecteur Anneke Augustinus is trots op de uitkomsten van het evaluatieonderzoek: ‘Met ondersteuning van Waardigheid en trots hebben zorgaanbieders meer grip gekregen op het proces van kwaliteitsverbetering. Bij aanvang van het verandertraject scoorden de meeste organisaties onvoldoende op de thema’s ‘persoonsgerichte zorg’ en ‘veiligheid’ als indicatoren voor de kwaliteit van zorg. Na afloop lieten vrijwel alle organisaties een grote vooruitgang zien: bij meer dan de helft van de organisaties was de zorg ‘op orde’ en geen van de organisaties scoorde nog onvoldoende op één of beide thema’s.’

Onderzoek

Bij alle onderzochte organisaties bleken bij de start van het traject veel randvoorwaarden niet op orde te zijn. Factoren die als essentieel werden ervaren voor het slagen van het traject hadden met name betrekking op cultuur en gedrag. Hierbij valt te denken aan de inzet en betrokkenheid van bestuur en management, daadkrachtig leiderschap, de veranderbereidheid van medewerkers, en de inzet en motivatie van teamleiders op locatie of zogenoemde kartrekkers in het team.

In interviews is nagevraagd wat organisaties en coaches als meest belangrijke interventies zagen om tot verandering te komen. Veelgenoemd werd het beleggen van rollen en verantwoordelijkheden bij medewerkers, met speciale aandacht voor aandachtsvelders en kwaliteitsverpleegkundigen. Ook werd non-formeel leren als succesvolle interventie genoemd. Het ging hierbij om het invoeren van evaluatie- en reflectiemomenten en kennisoverdracht door coaching on the job van deskundigen.

Opzet programma

De onderdelen van het programma die voor de deelnemende organisaties de meeste meerwaarde hadden, waren de probleemanalyse, het opstellen van een breed gedragen plan van aanpak en de langdurige en intensieve ondersteuning van ervaren coaches. Een probleemanalyse geeft inzicht in de stand van zaken aan het begin van het traject en het plan van aanpak geeft structuur en houvast tijdens het verbeterproces. De coaches bieden de scherpe en objectieve blik van een buitenstaander en brengen kennis en ervaring uit andere trajecten in.

Conclusie

De onderzoekers concluderen dat het programma Waardigheid en trots grote meerwaarde heeft gehad voor het verbeteren van de kwaliteit van zorg in verpleeghuisorganisaties met urgente kwaliteitsproblemen.