Dit is waarom steeds vaker een vaststellingsovereenkomst opgesteld wordt

De vaststellingsovereenkomst (VSO) wordt steeds vaker ingezet en lang niet enkel voor het beëindigen van arbeidscontracten vanwege conflicten tussen werknemer en werkgever. De gebruikstoename van de VSO kent meerdere redenen, van een versoepeling van de regelgeving tot een hogere werkdruk, en de flexibiliteit voor het opstellen van de overeenkomst zelf.

VSO wordt steeds vaker ingezet

De vaststellingsovereenkomst vormt een belangrijk onderdeel van het ontslag- en arbeidsrecht. En hoewel de toepassingen veel verder gaan dan voor het beëindigen van een arbeidsovereenkomst, is dit wel een van de situaties waarvoor deze steeds vaker wordt gebruikt.

Een van de redenen is de versoepeling van de wet omtrent de WW-uitkering en het wegvallen van de pro-forma ontbindingsprocedure via de Kantonrechter. Dit is echter niet het enige, want ook de bedenktermijn van 14 dagen is een toevoeging die ervoor heeft gezorgd dat de vaststellingsovereenkomst steeds vaker wordt ingezet. De vaststellingsovereenkomst maakt het namelijk mogelijk om een arbeidsovereenkomst te beëindigen, zonder tussenkomst van de Kantonrechter of het UWV. Waarbij (indien het ontslag een neutrale reden heeft) de werknemer aanspraak kan blijven doen op de WW-uitkering.

Een grote factor voor de toename van het gebruik, is echter de flexibiliteit van het document zelf. Het document kan geheel worden aangepast op de specifieke situatie, evenals de wensen van zowel de werkgever als werknemer. Uiteraard zijn er gegevens die verplicht moeten worden opgenomen in de VSO, maar daarnaast is er erg veel mogelijk. Zo kunnen er afspraken worden gemaakt over de transitievergoeding, vrijstelling van werk, getuigschriften en referenties, en het toevoegen van clausules voor het veiligstellen van de WW van de werknemer en/of financiële kwijting. Dit laatste houdt in dat beide partijen niets meer van elkaar kunnen eisen, nadat de afgesproken bedragen volledig zijn betaald.

Definitie vaststellingsovereenkomst (VSO)

Maar, wat is een vaststellingsovereenkomst nu precies? Het gaat in dit geval om een ontslag met wederzijds goedvinden, waarbij de onderlinge afspraken in het VSO-document worden vastgelegd. Zowel de werkgever als werknemer kunnen hiervoor hulp inschakelen van een ontslagadvocaat of een jurist. Zij kunnen de VSO voor de werkgever opstellen of juist handelen in naam van de werknemer.

Na het ondertekenen van de overeenkomst (in persoon of digitaal) door beide partijen gaat deze van kracht, evenals de wettelijke bedenktermijn. Het is echter belangrijk dat de VSO juist wordt opgesteld.

Redenen voor het gebruik van de VSO, ondersteund door ontslagcijfers in Nederland

Hoewel de meeste arbeidsovereenkomsten in Nederland worden beëindigd op initiatief van de werknemer ( 67 procent in 2023 ), wordt ook een aanzienlijk deel, te weten 16 procent beëindigd op initiatief van werkgever ( en bij de overige percentages was het onbekend ).

Veelal ligt het initiatief van een gedwongen ontslag bij de werkgever, wat een belangrijke reden is voor het inzetten van een VSO. Een ontslag via een VSO verloopt in de praktijk namelijk veel vlotter en vergt minder juridische kosten.

De VSO kan worden ingezet voor verschillende ontslagredenen, waaronder bedrijfseconomische redenen, verstoorde arbeidsrelatie, disfunctioneren, en conflicten.

Dit laatste is een andere reden die vaak leidt tot het gebruik van een VSO. Zo kan onderling een oplossing worden gezocht, vaak met hulp van een derde partij als een goede samenwerking voor beide partijen onmogelijk is. In 2023 steeg het aantal conflicten op de werkvloer met 9%, wat volgens onderzoek vooral het gevolg is van de stijgende werkdruk, meer werkstress en een gespannen arbeidsmarkt.