'Privacy en veiligheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden'

Van 17 tot 19 november vindt het ECP Jaarfestival over de digitale samenleving plaats. ANP Expert Support legde vier deskundigen op dit gebied deze stelling voor: We moeten onze privacy inleveren voor een veiligere samenleving.

De experts zijn te vinden in de kolom ANP Experts in de app. De ANP-redactie is niet verantwoordelijk voor deze selectie.

Michael Teichmann, Security Director, Accenture: 

“Dat we privacy moeten inleveren voor meer veiligheid is vrij paradoxaal gesteld. Privacy en veiligheid zijn onlosmakelijk verbonden, maar de één gaat niet ten koste van de ander. Mensen maken zich zorgen wat overheid en organisaties met hun gegevens doen en willen zich veilig voelen en daar zelf over kunnen beslissen.

“Toch delen we dagelijks persoonlijke informatie via het internet, googelen we erop los en zetten we vakantiefoto’s op sociale media. Bestaat privacy überhaupt zolang we ons enerzijds niet realiseren wat we eigenlijk precies delen, en anderzijds omdat we er niet vanuit kunnen gaan dat elke partij per definitie te vertrouwen is met onze data en daar voldoende op gecontroleerd wordt? 

“Fouten, onwetendheid, andere prioriteiten en zwakke technologiesystemen kunnen allemaal een rol spelen bij het lekken of gebruiken van data voor andere doeleinden dan we zelf bedoeld hebben.  Zowel privacy als veiligheid zijn daarmee wellicht meer een sentiment dan feit. In ieder geval dient aan beide continu aandacht worden geschonken.” 

Eric Laan, ICT Business Consultant, Kiwa:

“De tegenstelling tussen privacy en veiligheid is een valse tegenstelling. Het zijn allebei belangrijke grondbeginselen van een open en vrije samenleving. In een samenleving waarin men afbreuk van privacy nodig heeft, wordt ook het vertrouwen verbroken in elkaar en in de instituties. De minst privacyvriendelijke samenlevingen staan niet voor niets erg laag op de veiligheidsranglijsten.

“We leven in een complex digitaal tijdperk, vol algoritmes, metadata en patroonherkenning. Hierin is het snijvlak tussen privacy en veiligheid vertroebeld. Niet langer is privacy te vangen in afgekaderde wetten, zoals bijvoorbeeld het briefgeheim. De oplossing ligt in hernieuwde transparantie en de mogelijkheid tot het controleren van jouw eigen individuele gegevens.

“Er is behoefte aan betrouwbare, transparante en deskundige organisaties, die de black-box doorbreken en niet schimmig doen over persoonsgegevens. Dat creëert vertrouwen. In die situatie zal het voor iedereen als normaal voelen om persoonlijk iets bij te dragen aan een veiligere samenleving.”

Ton van Tulder, directeur Institute for Financial Crime (IFFC): 

“In theorie kan de samenleving veiliger worden als we privacy zouden inleveren. Een goede afweging tussen nut en noodzaak is essentieel. Een ‘phishing-expeditie’, die wellicht allerlei criminele activiteiten van burgers en bedrijven bloot kan leggen, moet vermeden worden. Uitgangspunt is dat privacy een lager belang krijgt als er een behoorlijk vermoeden is van gepleegde strafbare feiten, dan wel een sterk vermoeden van voorgenomen strafbare feiten.

"Aan onderzoekers moeten wel strenge eisen gesteld worden zowel vooraf, tijdens het onderzoek als na afloop. Namelijk: wie mag het onderzoek doen en op grond waarvan, en hoe moet er gewerkt worden? Aan de rechters is het daarbij om te toetsen of aan alle voorwaarden is voldaan. Verder is het essentieel dat privacygevoelige informatie geheel en direct wordt vernietigd als niets wordt aangetoond.”

Colette Cuijpers, lector Recht en digitale technologie, Fontys Hogescholen: 

“We moeten niet de één inleveren voor de ander, maar ernaar streven dat beide belangen behartigd worden. Hiertoe moet niet alleen gekeken worden naar een platte weging van belangen, waarbij het wellicht logisch lijkt om privacy op te geven voor veiligheid, maar er moet ook gekeken worden naar de maatregelen die hiertoe genomen worden. 

“Dragen ze wel daadwerkelijk bij aan meer veiligheid of creëren ze een schijnveiligheid? Of wordt een maatregel onder het mom van meer veiligheid geïntroduceerd met eigenlijk een geheel ander achterliggend doel? In de tweede plaats moet gekeken worden of met minder ingrijpende middelen eenzelfde doel bereikt kan worden, waarbij dus beide belangen, veiligheid en privacy, gediend kunnen worden, in plaats van het neer te zetten als een onevenwichtige trade-off.”