'Nederland moet zijn grondwater beter beheren'

Dit is een expertquote van Robin Lomulder, Fugro, in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: Droogte ligt op de loer bij invallen zomer: 'Laag grondwater grootste zorg' | NU - Het laatste nieuws het eerst op NU.nl

Met de tropische temperaturen van afgelopen week en het begin van de astronomische zomer – vandaag, 21 juni 2022 – rijst de vraag hoe het momenteel gesteld is met de grondwaterstand in Nederland. Steeds vroeger in het jaar krijgen we te maken met lange periodes van droogte en extreem hoge temperaturen en moeten onze achtertuinen, maar vooral de landbouwgebieden veelvuldig besproeid worden met (grond)water. Goed beheer van regenwater kan helpen om voldoende te kunnen sproeien en het grondwater op het juiste peil te houden.

Het lijkt een steeds vaker voorkomend probleem. Steeds vroeger in het jaar én vooral in de zomermaanden kennen we lange periodes van droogte en tropische temperaturen waardoor gazons en gewassen kampen met een tekort aan water. Korte, hevige regen- en onweersbuien – zoals in de afgelopen weken - bieden weinig soelaas en geven eerder veel wateroverlast omdat ons rioolstelsel de grote hoeveelheid water niet tijdig kan afvoeren.

Dit is kenmerkend voor heel Nederland. De bovenste lagen van de bodem drogen langzaam uit, met bodemdaling van met name klei- en veengronden en uitdroging van gevoelige plantensoorten tot mogelijk gevolg. Beter zou zijn om het regenwater direct op te slaan in de diepere lagen van de bodem. Hierdoor blijft het grondwater langer op peil en beperken we in droge periodes de schade door bijvoorbeeld bodemdaling, langdurige natuurbranden en mislukte oogsten.

Belang van grondwater

Grondwater is om verschillende redenen heel belangrijk. De grondwaterstand is van grote invloed op de draagkracht en stabiliteit van de bodem. Verder is grondwater de belangrijkste bron van drinkwater. 60 procent van het drinkwater is afkomstig uit grondwater. Grondwater wordt op natuurlijke wijze gezuiverd in de bodem. De waterkwaliteit verbetert naarmate het zich langer in de bodem bevindt. Hierom wordt grondwater van grote dieptes (tientallen tot honderden meters) opgepompt voor drinkwatergebruik. Bovendien is grondwater van belang voor natuurgebieden en een gezond ecosysteem. Een te lage grondwaterstand of verontreinigd grondwater kan negatieve effecten hebben op natuurgebieden en woongebieden.

Klimaatadaptief grondwaterbeheer

Geo-data specialist en bodemonderzoeker Fugro houdt in veel van haar projecten hiermee rekening. Tijdens het bodemonderzoek, bij analyse en in haar ontwerpen op het gebied van klimaatadaptief (grond)waterbeheer. Bijvoorbeeld door middel van slimme technologieën die in een korte tijd grote hoeveelheden regenwater infiltreren in de grond. Het water wordt opgevangen in zogenoemde retourbronnen, waarna het via afvoerende lagen zijdelings door de bodem wordt verdeeld. En het voorkomt dat riolen en waterzuiveringen bij hevige regenval overbelast raken.

Zo kan een regio redelijk nauwkeurig een netwerk opzetten met retourbronnen. In tegenstelling tot berging aan de oppervlakte is het systeem ruimtebesparend en worden grote hoeveelheden water juist in dieper gelegen lagen van de grond opgeslagen om later lokaal te hergebruiken. Voor volledige waterrecycling is het niet in te zetten, maar het is een beproefde oplossing tegen de problemen die worden ervaren bij de zeer plotselinge wateroverlast en in perioden van langdurige droogte.

Dit is een expertquote van Robin Lomulder, senior adviseur hydrologie, Fugro.