Overheidsinvestering gezonde schoolmaaltijden levert op termijn miljardenbesparing op

Analyse wijst uit dat 1 miljard overheidsinvestering in gezonde schoollunch een besparing van 2.7 - 4,8 miljard oplevert.

23 september 2024 - Het Regeerakkoord bevatte een investering van 135 miljoen euro in lunches op de basisschool. Deze schoolmaaltijden zijn de afgelopen tijd een groot onderwerp van discussie geweest binnen de Tweede Kamer. Deloitte, de leerstoel Jeugd, voeding en gezondheid van Kokkerelli, Brightlands Campus Greenport Venlo en Universiteit Maastricht, met TommyTomato als praktijkpartner, onderzochten de effecten op de korte en lange termijn van het aanbieden van gezonde basisschoollunches, en geven zo inzicht in de gevolgen van zo’n investering. Uit de kosten-batenanalyse van Deloitte blijkt nu dat een gezonde schoollunch zichzelf ruim terug betaalt. Een investering van 1 miljard euro in een nationaal gezond schoollunchprogramma kan op de lange termijn tot 4,8 miljard euro opleveren door besparingen op gezondheidszorg en verbeterde productiviteit. Zo zou elke geïnvesteerde euro tot vijf keer kunnen worden terugverdiend

Lange termijn: gezondere Nederlanders met een hoger inkomen

De groente-inname onder kinderen is laag. Van de 4 tot 12 jarigen in Nederland eet slechts 46.8% elke dag voldoende groente. Van de volwassen Nederlanders heeft 35% overgewicht en 15% obesitas. Gezonde lunches op de basisschool kunnen het percentage overgewicht en obesitas terugbrengen. Maar waar voeding vaak alleen gelinkt wordt aan fysieke gezondheid, is de impact op schoolprestaties en later maatschappelijk succes, vaak nog onderbelicht. 

De kostenbesparing op de lange termijn die Deloitte berekende als resultaat van de lunches komt voort uit een besparing op directe (o.a. medische diensten, medicatiegebruik) en indirecte kosten (o.a. ziekteverzuim), persoonlijke kosten gerelateerd aan overgewicht en obesitas (o.a. ziektekostenverzekeringpremies) en de stijging in inkomen die een gezonde schoollunch als effect kan hebben. Eerder bleek al uit Zweeds onderzoek dat het inkomen op volwassen leeftijd met 0,35% stijgt voor elk jaar dat een kind een gezonde schoollunch krijgt. Arthur de Wilde, Manager bij Deloitte’s Center for the Edge: “Onze analyse toont de invloed van gezonde voeding op schoolprestaties en de maatschappelijke kosten van overgewicht. Schoollunches zijn de sleutel tot voedselzekerheid en gelijke kansen. Het realiseren van een nationaal programma van gezonde schoollunches is een uitdaging die vraagt om publiek-private samenwerking, juist nu de urgentie groter is dan ooit, om zo een gezondere toekomst te creëren voor de maatschappij als geheel.” 

Korte termijn: groentelunches haalbaar en effecten op groente-inname

Het afgelopen jaar deed de leerstoel Jeugd, Voeding en Gezondheid van Universiteit Maastricht en Kokkerelli onderzoek naar de effecten op kinderen van gezonde groentelunches op basisscholen, die meer inzicht geven in de kortere termijn. Kinderen kregen in dit onderzoek een gezonde lunch van TommyTomato aangeboden. Uit de resultaten blijkt dat het haalbaar is om een gezonde schoollunch aan te bieden op de basisscholen. Het lukt om warme lunches te bezorgen, op tijd in de klas te krijgen, en voor de kinderen om de lunch binnen 15 minuten op te eten. Kinderen aten nu 76 gram groenten tijdens de lunch, in plaats van 8,3 gram. Hiermee komen ze veel dichter bij de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Leerkrachten worden ontzorgd en leerlingen, ouders en leerkrachten reageerden positief op de warme groentelunches. 

Lekkerder in hun vel

Een tweede fase van dit onderzoek ging dieper in op de effecten van de schoollunch op de groenteconsumptie, concentratie en stemming van de kinderen. De onderzoekers zagen dat kinderen die over het algemeen meer groenten en fruit eten een betere stemming hebben of lekkerder in hun vel zitten. Ook zagen zij dat de lunch lekkerder werd gevonden door kinderen die over het algemeen meer groente eten en niet bang zijn om nieuwe dingen te proberen. Drees Peter van den Bosch, Kokkerelli: “Dit onderzoek onderstreept het belang van vroege blootstelling aan gevarieerd voedsel. Kinderen op jonge leeftijd veel verschillende soorten groenten leren eten is belangrijk voor fysieke en geestelijke gezondheid en schoolmaaltijden spelen daar een belangrijke rol in.”

Bas Turk, mede-oprichter TommyTomato: “Investeren in gezonde schoollunches is slim langetermijndenken. Vrijwel alle landen om ons heen hebben een verzorgde lunch op de basisschool en Nederland loopt op dit gebied nog enorm achter. Als dit al de effecten zijn van alleen een gezonde lunch, wat zou er dan gebeuren als we nog een stap verder nemen en ook voedseleducatie en kooklessen gaan geven - voeding als vak op de basisschool? Met een combinatie van de investering vanuit de overheid, maar ook vanuit het bedrijfsleven, en de ouders zelf, kunnen we realiseren dat echt élk kind in Nederland een groente-eter voor het leven wordt. En daar profiteert de hele maatschappij uiteindelijk van.” 

Download hier het rapport van Deloitte

Download hier het rapport van Kokkerelli

Niet voor publicatie: voor vragen en interviewverzoeken kunt u contact opnemen met Laura Emous, laura@foodcabinet.nl, 06 391 490 20. 

Over Deloitte

Deloitte is als zakelijke dienstverlener toonaangevend in Audit & Assurance, Tax & Legal, Consultancy, Financial Advisory, en Risk Advisory. Wij bedienen bijna 90 procent van de de Fortune Global 500®-ondernemingen en duizenden andere bedrijven. Onze professionals leveren meetbare en blijvende resultaten. Zij helpen zo het publieke vertrouwen in de kapitaalmarkten te versterken, stellen cliënten in staat te transformeren en te floreren en bereiden de weg naar een sterkere economie, een rechtvaardiger samenleving en een duurzamere wereld. Met meer dan 175 jaar ervaring als financieel-zakelijke dienstverlener is Deloitte wereldwijd actief in meer dan 150 landen. Ga naar https://www2.deloitte.com/nl/nl.html om te zien hoe de meer dan 457.000 medewerkers van Deloitte het verschil maken. 

Over Kokkerelli

Kokkerelli & Kids University for Food & Health is een onafhankelijke stichting met ANBI-status. Kokkerelli werkt sinds 2011 aan een gezonde nieuwe generatie. Dit doet Kokkerelli door kinderen te laten ervaren en leren dat gezond eten leuk, lekker en goed voor ze is, zodat ze de rest van hun leven gezonde keuzes maken. De ambitie van Kokkerelli is om een duurzame bijdrage te leveren aan een gezond eetpatroon van kinderen.

Door de inzet van de pijlers educatie, innovatie en onderzoek, stimuleert Kokkerelli gezond gedrag door een gezond eetpatroon te bevorderen bij kinderen. Dit doen ze door enerzijds het inzetten van gevalideerde educatieve programma's voor o.a. het onderwijs en anderzijds door het inzetten van gevalideerde innovatiemethodieken om te komen tot nieuwe, gezonde voedingsconcepten. Tot slot wordt wetenschappelijk onderzoek ingezet in samenwerking met de leerstoel Jeugd, Voeding en Gezondheid (Universiteit Maastricht), om bewijslast te creëren dat gezonde voeding gezondheidsvoordelen oplevert. Bij alles wat Kokkerelli doet werken ze samen met het onderwijs, kennisinstellingen, overheid, gemeentes en het bedrijfsleven om deze bewustwording bij kinderen te creëren.

Over TommyTomato

Sinds 2020 bouwt TommyTomato aan haar missie: van alle kinderen groente-eters voor het leven maken. Het Haarlemse bedrijf doet dit door groentelunches te bezorgen op basisscholen in Nederland. Kinderen krijgen op deze manier tussen de middag al minimaal 60% van de dagelijks aanbevolen hoeveelheid groenten binnen. TommyTomato is voor iedereen, daarom helpen ze ouders die de lunch niet (geheel) kunnen betalen door sponsorgeld van bedrijven, stichtingen en particulieren.

TommyTomato levert de warme lunch tot in het klaslokaal, zonder extra werk voor de leerkracht. De lunch wordt bezorgd door HealthAngels: 65-plussers die het leuk vinden om nog (betaald) te werken. Bovendien werken er bij TommyTomato veel mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.  

De ambitie is om dit jaar te groeien naar meer dan 50.000 kinderen die een aantal dagen per week met TommyTomato groenten leren eten. Naast de warme lunch, organiseert TommyTomato ook speelse lessen over voeding en kookles in de klas. Kinderen waarderen groente namelijk meer als ze weten hoe het groeit, hoe je het bereidt en wat het met je lichaam doet. 

Feiten & cijfers

• Meer dan 24.000 kinderen eten wekelijks een groentelunch van TommyTomato. 
• 280 basisscholen zijn aangesloten bij TommyTomato.
• TommyTomato wordt nu geleverd vanuit 3 locaties (Haarlem, Utrecht en Den Haag). In oktober opent de hub in Eindhoven.
• Op dit moment wordt in zo’n 80 plaatsen rondom de huidige hubs geleverd. 
• 75 Health Angels (65+’ers) zorgen voor de bezorging van de lunches. 
• TommyTomato is geregistreerd bij de Code Sociale Ondernemingen en borgt daarmee de missie om van alle kinderen - niet alleen de happy few - groente-eters voor het leven te maken.