Nobelprijswinnaar Svetlana Alexijevitsj ontvangt de Belle van Zuylenring

Nobelprijswinnaar Svetlana Alexijevitsj ontvangt de Belle van Zuylenring en spreekt de Belle van Zuylenlezing uit op het International Literature Festival Utrecht

Svetlana Alexijevitsj - foto: Getty Images

Tijdens het International Literature Festival Utrecht (ILFU, van 21 september tot en met 5 oktober) wordt de Belle van Zuylenring 2024 uitgereikt. 

Deze internationale ereprijs voor een schrijversoeuvre met een grote maatschappelijke betrokkenheid gaat dit jaar naar de Belarussische auteur, Nobelprijswinnaar en onderzoeksjournalist Svetlana Alexijevitsj. Zij ontvangt de prijs uit handen van burgemeester van Utrecht Sharon Dijksma tijdens de ILFU-festivaldag Exploring Stories op zaterdag 28 september en zal die avond de Belle van Zuylenlezing uitspreken.

Over Nobelprijswinnaar Svetlana Alexijevitsj

Svetlana Alexijevitsj (1948) werd geboren in Oekraïne en groeide op, woonde en werkte in Belarus. Vanwege haar kritiek op het regime van Loekasjenko verbleef ze meermaals langere tijd in het buitenland, ook sinds 2020 weer. Haar werk, dat in de Sovjet-Unie lange tijd onder de censuur viel, werd veelvuldig bekroond met als hoogtepunt de toekenning van de Nobelprijs voor Literatuur in 2015. Het Nobelprijscomité noemde haar meerstemmige werk ‘een monument voor lijden en moed in onze tijd'. Alexijevitsj is een ‘luisterende schrijver’ en vond een volstrekt eigen literair genre uit. Haar boeken bestaan uit getuigenverslagen die zo zijn vormgegeven dat ze het verhaal vertellen van vaak ongehoorde groepen mensen. Vrouwen aan het front in de Tweede Wereldoorlog (De oorlog heeft geen vrouwengezicht ), overlevenden van de oorlog in Afghanistan (Zinkjongens), ex-Sovjetburgers (Het einde van de rode mens) of kinderen (De laatste getuigen). ‘Mij interesseert de kleine mens’, zei ze in haar Nobelprijsrede. ‘De kleine grote mens, zou ik willen zeggen, want leed vergroot de mens. In mijn boeken vertelt die mens zijn kleine geschiedenis en daarmee ook de grote.’ 

De toekenningscommissie van de Belle van Zuylenring noemt haar werk ‘uitzonderlijk groots en uitzonderlijk intiem’ en naadloos passend bij het ILFU-thema van dit jaar: I am many stories. Op zaterdag 28 september zal ‘s middags de Belle van Zuylenring worden uitgereikt in een programma van het ILFU, i.s.m. met PEN Nederland. Diezelfde avond om 19.30 uur zal Svetlana Alexijevitsj de Belle van Zuylenlezing uitspreken. 

Over de Belle van Zuylenring en -lezing

Sinds 2019 wordt de Belle van Zuylenring uitgereikt, aan (internationale) schrijvers die in hun werk sterk reflecteren op maatschappelijke thema’s. Eerder ontvingen Chimamanda Ngozi Adichie, Margaret Atwood en Elena Ferrante de Ring, die vernoemd is naar de internationaal vermaarde Utrechtse schrijver Belle van Zuylen (1740 – 1805), die in haar werk een sterke nadruk legde op gelijkheid en emancipatie. Haar reputatie van feministe-avant-la-lettre en strijder voor vrijheid werd in 2021 genuanceerd door de publicatie over het slavernijverleden van Utrecht waarbij ook onderzocht werd hoe Belle van Zuylen, die zich nooit expliciet uitsprak tegen slavernij, zich verhield tot het koloniale fortuin van haar familie. De Belle van Zuylenring is een initiatief van het ILFU. De Ring is ontwikkeld door Karin Wichers in opdracht van de gemeente Utrecht.

Uitreiking Belle van Zuylenring aan Svetlana Alexijevitsj 

Zaterdag 28 september, TivoliVredenburg, tijdens Exploring Stories (13.00 – 14.00 uur)

In het programma getiteld ‘De pen en de barricade’, zal de burgemeester van Utrecht, Sharon Dijksma, de Belle van Zuylenring uitreiken aan eregast Svetlana Alexijevitsj. Het toekenningsrapport voor de prijs zal worden voorgedragen en er is een gesprek over het werk van Alexijevitsj, schrijven en activisme i.s.m. PEN Nederland. Te gast zijn schrijvers Franka Hummels en Julia Cimafiejeva (Belarus). Presentatie is in handen van Simone Weimans.

Later diezelfde middag vanaf 15.30 uur volgt het themaprogramma ‘Het vrouwengezicht van de oorlog’ met Manon Uphoff en Julia Cimafiejeva, gepresenteerd door Simone Peek.

Zaterdag 28 september, TivoliVredenburg (19.30 – 21.00 uur)

Tijdens een apart avondprogramma zal Svetlana Alexijevitsj de Belle van Zuylenlezing 2024 houden, getiteld ‘Waiting for the Barbarians’. Voorafgaand houdt schrijver Lisa Weeda, groot bewonderaar van Alexijevitsj, een laudatio over haar werk. Er is muziek van de Belarussische pianiste Hanna Shybayeva, die muziek zal spelen van Konstantin Yaskou, Vadim Neselovskyi en Frederic Rzewski.

De lezing is in het Russisch en wordt geprojecteerd in het Engels en het Nederlands. De bezoekers van het programma ontvangen bovendien een speciale uitgave met de tekst van de lezing.

Voor tickets en meer informatie: www.ilfu.com 

Over ILFU

Het International Literature Festival Utrecht is een avontuurlijke staalkaart van literatuur over actuele thema’s en schrijvers die het verschil maken. Dit jaar vindt ILFU plaats van 21 september t/m 5 oktober 2024, met onder meer het NK Poetry Slam, de Utrechtse Boekenmarkt, verschillende Book Talks met internationale schrijvers als David Nicholls en Rachel Kushner, Exploring Stories met ruim 40 schrijvers over de grote thema’s van onze tijd, YALFU (Young Adult festivaldag) en als afsluiting de 41ste Nacht van de Poëzie. Bekijk het hele festivalprogramma op https://ilfu.com