'Paniek van kabinet over brandstofprijs legt schrijnend gebrek aan visie bloot'

Vanaf 1 januari 2026 dreigen de brandstofprijzen fors te stijgen. In de komende jaren gaat het om een bedrag van eerst ruim 28 cent en daarna om 50 cent per liter in totaal. Voor midden- en lagere inkomens wordt autorijden op benzine daardoor onbetaalbaar. De coalitie is in paniek, maar de berekeningen zijn niet nieuw en de schrik legt vooral iets anders bloot: een schrijnend gebrek aan visie op betaalbaar houden, en dus verduurzamen, van mobiliteit. 

In 2022 verlaagde de overheid de belasting op benzine vanwege de oorlog in Oekraïne. Die verlaging stopt in 2026. Overeind houden van die regeling kost miljarden.  Daar komen in de jaren daarna nog Europese regels bij, waardoor oliemaatschappijen hun prijzen zullen verhogen.

Verkeerde kant op sturen

Had de regering meer vooruit gekeken, dan had het volop kunnen inzetten op het betaalbaar maken van elektrisch rijden voor iedereen. Maar de coalitie bleef de ontwikkeling de verkeerde kant op sturen: kortingen op fossiel brandstofgebruik (1,5 miljard per jaar) en afbouw van de maatregelen voor elektrisch rijden. Ter vergelijk: er is in totaal zo'n 300 miljoen subsidie voor elektrisch vervoer gegeven, dat lijkt behoorlijk wat, maar is slechts 10 procent wat er in twee jaar tijd aan fossiele kortingen is gegeven. 

Het beleid was instabiel, waardoor consumenten en bedrijven niet werden aangemoedigd om de overstap te maken van benzine naar elektrisch. 

Wat er nu keihard nodig is, is een heldere, consequente strategie waarin overstappen op elektrisch rijden een haalbare optie is voor iedereen. Drie zaken zijn daarbij belangrijk: een stevige uitbreiding van laadinfrastructuur; betrouwbaar en stabiel beleid met aankoopsubsidies en fiscale voordelen die ook de middenklasse en onderkant van de markt bereiken; en een stimulans voor tweedehands elektrische auto’s. 

Treinongeluk in slow motion

We kijken nu allemaal naar een treinongeluk in slow motion. We zien het van ver aankomen, we weten dat het misgaat, maar niemand grijpt in totdat de klap onvermijdelijk is. Nu de prijzen voor benzine de pan uit dreigen te rijzen, slaat de paniek toe. 

Kortom, er is duidelijk en snel leiderschap nodig van het kabinet. De crisis staat al voor de deur, dus het kabinet moet geen dag langer wachten.