Waan je wandelend bij Wemeldinge in het jaar 1150

Kerstvakantietip: Wandel door het historische landschap van Zeeland, via de Virtual Reality route ’Wemeldinge 1150 AD’  De VR-route is te bekijken op je mobiel tijdens een wandeling bij Wemeldinge (of binnen vanachter je eigen computer). De visualisatie  komt voort uit een samenwerking van ecologische, geologische en historische wetenschappers en vrijwilligers rond het aspirant-Geopark Schelde Delta.

Foto: Zicht op de trotse Mottekastelen van Wemeldinge in 1150 AD. De motte aan de linker kant staat er nog steeds. Boeren deed men op het schor, achter kleine dijkjes.

Lage dijkjes op begroeide schorren

Tegenwoordig wonen we in Nederland veilig achter hele hoge dijken. Dat is niet altijd zo geweest. Voor het jaar 1200 woonden de Zeeuwen gewoon op het schor, het met vegetatie begroeide deel van Zeeland waar het zeewater dagelijks overheen stroomde. “Men woonde toen achter slechts 1,5 meter hoge dijken op de hogere delen van het schor” zegt Prof. Johan van de Koppel, ruimtelijk ecoloog aan het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, en maker van de historische VR route. “De perceptie van gevaar was toen heel anders. Om je te beschermen tegen de Zee bouwde je een dijkje van waarover je nog met gemak heen kon kijken. Om je te beschermen tegen bandieten en kwaadwillende legers bouwde je een 10 meter hoge berg met daarop nog eens een toren, een zogenaamd Mottekasteel. Nu bouwen we 10 meter hoge dijken, en een vesting bouwen tegen bandieten hoeft niet meer. De zee en het getij waren toen veel minder bedreigend, omdat de uitgestrekte schorrelandschappen dit gevaar beteugelden. De planten dempten het getij.”

Reconstructie van het landschap

“Hoe de Zeeuwen leefden in het meer verre verleden is voor menigeen iets onbekends”, gaat Van de Koppel verder. Vandaar dat we deze VR-route opgezet hebben. Daarmee willen we een blik bieden op het verleden, op een tijd waarin waterwegen waarschijnlijk belangrijk transport-aders waren, en trotse Mottekastelen ver uittorenden boven kleine dorpjes die gelegen waren op terpen. “Deze terpen liggen er nog steeds, de huidige kerk staat er boven op” zegt Bas Chamuleau, historisch geïnteresseerde bewoner van Kapelle. “Na uitgebreid onderzoek waarbij verscheidene hoogleraren betrokken waren hebben we een zo goed mogelijke reconstructie van het gebied gemaakt”, gaat Bas verder. “Je weet het natuurlijk nooit zeker, maar op basis van historische en geologische bronnen zijn we tot het huidige landschap gekomen.  Men boerde gewoon op het schor, op de hoge delen. Er werden kleine terpen opgeworpen met plaggen vanuit het schor, en daar werd een eenvoudige boerderij op gezet, van klei en stro.

Foto: Een boerderij op een terp in 1150 AD

Wisselwerking tussen geologische processen en de mens

“Door deze route en de 3D beelden wordt op eigentijdse wijze een inkijk in het verleden van Wemeldinge en van het landschap gegeven” zegt Walter Jonkers, coördinator van het aspirant Geopark Schelde Delta.  “Hoe de wisselwerking van geologische processen en menselijk handelen het Zeeuwse landschap heeft gevormd, dat is een centraal thema van het Geopark. Als je de 3D-beelden tijdens de route bekijkt, val je echt van de ene verbazing in de andere. Onvoorstelbaar dat onze verre voorouders op deze wijze in dit gebied leefden dat zo anders was dan nu!“

De VR-route start je via https://dataportal.nioz.nl/visualmodels/wemeldinge/