"Afgestane kinderen kunnen nog steeds niet zoeken naar biologische familie"

AMSTERDAM, 18 juni 2024 – Kinderen die door hun ouders zijn afgestaan en daarna opgroeiden in tehuizen of kloosters of in Nederland werden geadopteerd, kunnen nog steeds niet te weten komen wie hun biologische familie is en waarom ze zijn afgestaan. Dat stelt de stichting Verleden In Zicht (VIZ) als reactie op de voorwaarden die de Raad van de Kinderbescherming heeft gesteld bij het overdragen van alle dossiers aan het Nationaal Archief (NA).

De stichting behartigt de belangen van en geeft voorlichting aan de naar schatting 28.000 mensen in Nederland die zijn afgestaan bij hun geboorte. Een groot deel van hen werd geadopteerd. Velen bleven pleegkind, groeiden op als kind van oma of brachten hun jeugd door in tehuizen of instellingen als kind van de Staat. Dossiers van personen die voor 1970 zijn geboren, zijn in maart van dit jaar door de Raad van de Kinderbescherming overgedragen aan het Nationaal Archief. Sinds maandag 17 juni behandelt het archief aanvragen voor inzage.

De overdracht is steeds vertraagd en had al jaren geleden moeten gebeuren, concludeerde de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed in 2021. Dit jaar heeft de Raad de dossiers overgedragen, maar allee onder voorwaarden. Een van die voorwaarden is dat gezinsdossiers niet door alle betrokkenen mogen worden ingezien. Daardoor blijven bijvoorbeeld de namen van broers en zussen geheim. Dat gaat volgens de stichting VIZ in tegen het algemene beleid van het archief. Het NA was eerst net als VIZ voor volledige inzage van alle betrokkenen in de adoptiedossiers. (zie de bijlage bij dit persbericht).

De stichting is furieus. VIZ is al jaren in gesprek met het Ministerie van Justitie en Veiligheid en het Nationaal Archief over de overdracht van de dossiers en is verrast door de aanvullende voorwaarden die de Raad voor de Kinderbescherming stelt. ,,Ons is voorgehouden dat er niks zou veranderen aan het inzagebeleid van het Nationaal Archief en dat geadopteerden onbelemmerde inzage zouden krijgen in hun eigen dossiers”, zegt bestuurslid Barbalique Peters van VIZ. ,,Nu blijkt ineens dat het NA het inzagebeleid van de Raad van de Kinderbescherming overneemt. Dat houdt in: stukken achterhouden, hele tekstdelen zwartlakken, namen van eventuele broers en zussen geheim houden en pas verstrekken als zij overlijden.”

VIZ heeft een WOO-verzoek ingediend. Daaruit concludeer de stichting dat ze al jaren aan het lijntje gehouden is. ,,We zijn voor het lapje gehouden”, aldus Peters.

Ook ontdekte de stichting naar eigen zeggen dat het Nationaal Archief nog een bijzondere move maakt. Ineens laat het NA meewegen waarom informatie wordt opgevraagd. ,,Zodra een geadopteerde de intentie heeft om een schadeclaim in te dienen bij de staat, lijkt dat invloed te hebben op de informatie die hij of zij krijgt”, aldus Peters. ,,Biologische ouders kunnen overigens op hetzelfde probleem stuiten. Maar het gaat binnenlands geadopteerden eigenlijk nooit om schadeclaims, maar om informatie over de eigen ontstaansgeschiedenis en de eigen identiteit. Zelfs nu speelt dat nog, nu de meeste binnenlands geadopteerden de vijftig al zijn gepasseerd. Iedereen zou dat moeten begrijpen. Niet voor niets wordt een tv-programma als ‘Verborgen verleden’ goed bekeken en is genealogie een erg populaire hobby van velen.”

Volgens VIZ zijn de Raad en het Ministerie bang voor imagoschade. ,,Ze doen er alles aan om niet het achterste van de tong te laten zien. Dan zouden er weleens misstanden aan het licht kunnen komen waarbij de raad betrokken is. Het lijkt of de raad op een beerput zit”, aldus Peters.

Over Stichting Verleden in Zicht

In Nederland zijn er meer dan 28000 mensen afgestaan bij geboorte. Een groot deel daarvan werd geadopteerd onder de adoptiewet uit 1956. Velen bleven pleegkind, groeiden op als kind van oma of brachten hun jeugd door in tehuizen of instellingen als kind van de Staat. Stichting Verleden in Zicht is er voor al deze mensen. Wij houden ons bezig met belangenbehartiging, voorlichting en informatieverschaffing, borging van erfgoed, gegevensverzameling en onderzoek. De stichting is opgezet voor Nederlandse afstandskinderen en binnenlands geadopteerden. Het primaire doel is belangenbehartiging voor de doelgroep van Nederlandse afgestanen en binnenlands geadopteerden. Ook houden wij ons bezig met verzamelen, ontsluiten en borgen van het erfgoed van het dossier Binnenlandse afstand en adoptie.