Miljoenen Europeanen kijken illegaal naar sportevenementen en kopen namaaksportuitrusting

• 15 % van de Nederlandse consumenten hebben sport gekeken of gestreamd via illegale online kanalen, en van de jongeren tussen 15 en 24 jaar heeft 31 % dit gedaan
• In de hele EU kost namaaksportuitrusting fabrikanten 850 miljoen euro per jaar, wat neerkomt op 11 % van de gederfde inkomsten
• 8 % van de jonge Nederlanders van 15 tot 24 jaar kocht bewust online namaaksportuitrusting
• Politiediensten in heel Europa hebben 8 miljoen nagemaakte sport- en luxeartikelen met een geschatte detailhandelswaarde van 120 miljoen euro ontdekt en in beslag genomen
• Nu de wereldwijde sportevenementen weer van start gaan, lanceert het Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie (EUIPO) de campagne “Play Fair”, waarin fans worden aangespoord om naar officiële uitzendingen te kijken en geautoriseerde merchandise te kopen

Alicante, Spanje, 12 juni 2024 - Dit jaar is Europa het epicentrum van alles wat met sport te maken heeft. De wereld maakt zich op om te kijken naar spectaculaire doelpunten tijdens de UEFA EURO 2024, fotofinishes in de Tour de France en goudenmedaillewinnaars tijdens de Olympische en Paralympische Spelen in Parijs.

Maar van alle Europeanen die zich opmaken om naar de grootste sportevenementen te kijken, doen er miljoenen dat mogelijk illegaal. Volgens een onderzoek van het EUIPO naar de perceptie, het bewustzijn en het gedrag van EU-burgers heeft 12 % van de EU-burgers toegang gehad tot inhoud uit illegale bronnen of deze gestreamd om naar sport te kijken. Als het gaat om jongeren in de leeftijd van 15 tot 24 jaar geeft meer dan een kwart (27 %) toe illegale onlinekanalen te gebruiken om naar sport te kijken. In Nederland gaat het zelfs om 15% van de consumenten en 31% van de jongeren tussen 15 en 24 jaar.

Uitvoerend directeur van het EUIPO, João Negrão:

Terwijl we deze zomer genieten van de spanning van de competitie, is het van cruciaal belang om eerlijk te spelen, zowel voor de spelers op het veld als voor de toeschouwers thuis. De intellectuele eigendomsrechten achter deze evenementen beschermen en versterken onze ervaring als fans, ondersteunen onze atleten en inspireren toekomstige Europese en wereldkampioenen. Door naar officiële uitzendingen te kijken en gelicentieerde producten te kopen, zorgen we ervoor dat onze geliefde sporten nog generaties lang blijven bestaan.

Grote evenementen, grote kans op fraude

Naast de uitzendrechten van grote sportevenementen is intellectueel eigendom (IE) overal aanwezig: van de iconische Olympische ringen en de namen en gelijkenissen van topatleten, tot de sportuitrusting van de deelnemers en de officiële mascottes en souvenirs van de evenementen.

Maar waar geld te verdienen is en er miljoenen toeschouwers en consumenten zijn, is er ook gelegenheid voor fraudeurs om te profiteren. Illegale online streaming heeft gevolgen voor alle soorten inhoud – waaronder sportevenementen – en het EUIPO schat dat piraterij op alle media jaarlijks een miljard euro aan onrechtmatige inkomsten genereert.

Het probleem van piraterij bij live-evenementen is een existentieel probleem voor de financiering van sport. De inkomsten uit intellectuele eigendomsrechten worden op basis van solidariteit herverdeeld onder de sportbeweging en de atleten. Emma Terho, voorzitter van de Atletencommissie van het Internationaal Olympisch Comité, zei tijdens de EUIPO-conferentie over de bestrijding van onlinepiraterij van sport- en andere live-evenementen in oktober 2023:

Als fans naar live sportevenementen kijken via illegale streams, komt het hele solidaire financieringsmodel van de Olympische beweging in gevaar. Mediarechten zouden hun waarde verliezen en de houders van mediarechten zouden stoppen met het verwerven van die rechten met enorme gevolgen voor het financieringsmodel op basis van solidariteit van de gehele Olympische beweging.

Naast sportuitzendingen heeft de sportartikelensector in de EU volgens het EUIPO te maken met een omzetverlies van 850 miljoen euro per jaar. In dit cijfer is geen rekening gehouden met sportkleding, zoals nagemaakte voetbalshirts en sportschoenen, die een aanzienlijk deel uitmaken van de geraamde totale 12 miljard euro aan namaakkleding in Europa per jaar.

Bijna de helft van de jongeren streamt illegaal sport in sommige landen

Het onderzoek van het EUIPO naar de perceptie van intellectuele eigendom liet significante trends zien in de Europese Unie met betrekking tot de onlinepiraterij van live sportevenementen, waarbij 12 % van de totale bevolking toegang heeft gekregen tot of inhoud heeft gestreamd van illegale onlinebronnen om naar sport te kijken. Volgens de studie van het EUIPO over online inbreuken op auteursrechten is streaming de populairste methode om toegang te krijgen tot illegale tv-inhoud: 58 % van de piraterij in de EU gebeurt via streaming en 32 % via downloads.

Nagemaakte sportartikelen: een probleem van 850 miljoen euro

Volgens het scorebord voor intellectuele eigendom en jongeren van het EUIPO geeft gemiddeld 10 % van de jongeren in de EU in de leeftijdsgroep 15 tot 24 jaar toe opzettelijk namaaksportuitrusting te kopen, waarbij dit het vaakst voorkomt bij Griekse jongeren, van wie 18 % dat wel eens heeft gedaan. Daarentegen heeft 7 % van de jonge Europese consumenten wel eens per ongeluk namaakproducten gekocht.

De gevolgen van deze verkoop van namaakproducten in de EU zijn aanzienlijk, met volgens de berekeningen van het EUIPO een geraamd totaal verlies van naar schatting 851 miljoen euro per jaar, wat overeenkomt met 11 % van de totale verkoop in de sector. Frankrijk, Oostenrijk en Nederland ondervinden de grootste geldverliezen, die in elk land oplopen tot honderden miljoenen euro’s. Met betrekking tot de proportionele gevolgen hebben Roemenië, Litouwen en Hongarije het meest te lijden, met namaaksportartikelen die in elk land tot 20 % van de totale omzetverliezen vertegenwoordigen.

Namaak heeft ernstige economische en sociale gevolgen. Naast het verlies van inkomsten en het verdwijnen van banen, zoals blijkt uit een andere recente studie van het EUIPO over de economische gevolgen van namaak in de kleding-, cosmetica- en speelgoedsector in de EU, lijden bedrijven onder een beschadigde merkreputatie als gevolg van kopieën van lagere kwaliteit, en zien de Europese economieën een toename van scepticisme over de soliditeit van investeringen in innovatie. Dit vormt een grote bedreiging voor de verdere ontwikkeling van een gezonde economie.

Namaakgoederen vormen ook een ernstig risico voor de gezondheid van de consument en voldoen niet aan de Europese normen op het gebied van gezondheid, veiligheid en milieubescherming. Zoals blijkt uit de studie van het EUIPO en de OESO over gevaarlijke goederen, kan nagemaakte sportuitrusting het op kritieke momenten begeven en ook giftige of gevaarlijke ingrediënten bevatten.

Bestrijding van piraterij tijdens live-evenementen

Piraten hebben bij live-evenementen verschillende methoden om ongeautoriseerde inhoud online te zetten, waaronder illegale abonnementsdiensten en open internetstreams die steunen op reclame-inkomsten. Deze aanbieders gebruiken geavanceerde technieken om opsporing te omzeilen, vaak door gebruik te maken van legale diensten voor de distributie van inhoud. Zelfs in het geval van evenementen die op gratis zenders worden uitgezonden, zoals de Olympische Spelen of de slotrondes van de UEFA-kampioenschappen, blijft onlinepiraterij bestaan.

In de hele EU bestrijden landen en betrokken partijen piraterij van live-evenementen door middel van regelgeving en technologie om illegale onlinediensten te blokkeren. De Europese Commissie heeft twee aanbevelingen aangenomen: één over de bestrijding van onlinepiraterij van sport- en andere live-evenementen, waarbij een netwerk van specifieke nationale administratieve autoriteiten is opgericht, en een andere om namaak te bestrijden door middel van een betere handhaving en bewustmaking, waaraan het EUIPO bijdraagt door middel van inspanningen op het gebied van verspreiding, uitvoering en monitoring.

Daarnaast zijn inspanningen om piraterij te bestrijden ook gericht op bewustwording, zodat consumenten legitieme digitale inhoud kunnen vinden. Met het hulpmiddel Agorateka van het EUIPO worden kijkers geholpen bij het identificeren van het legale aanbod voor online-inhoud, waaronder sportevenementen.

Het uitbannen van namaakgoederen in Europa

Via de operatie “Fake Star”, een initiatief tegen namaakgoederen die inbreuk maken op bekende merken, hebben politieautoriteiten in heel Europa 8 miljoen nagemaakte luxe en sportartikelen ontdekt en in beslag genomen, meer dan de helft van de 14 miljoen namaakartikelen die in 2023 in beslag zijn genomen. Onder de nagemaakte sportartikelen bevonden zich namaaktextiel, schoeisel, etiketten, lederwaren en kledingaccessoires, met inbegrip van sportschoeisel en -kleding, met een geschatte detailhandelswaarde van 120 miljoen euro. De operatie leidde tot de arrestatie van 264 personen in verband met de namaakproducten.

Bekijk voor meer informatie het volledige persbericht, de factsheets en foto’s in de bijlage. De campagnevideo is te zien via deze link.

Over het EUIPO

Het EUIPO is een van de grootste gedecentraliseerde agentschappen van de Europese Unie en is gevestigd in het Spaanse Alicante. Het Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie viert in 2024 zijn 30e verjaardag en beheert sinds 1994 de registratie van EU-merken en sinds 2003 die van modellen. Dit zijn beide intellectuele eigendomsrechten die gelden voor de 27 lidstaten van de Europese Unie. In 2023 werd een ander intellectuele eigendomsrecht toegevoegd aan de portefeuille van het agentschap: geografische aanduidingen voor ambachtelijke en industriële producten. Het EUIPO werkt ook op EU- en internationaal niveau samen om een gelijk speelveld te creëren in de wereld van de intellectuele eigendom en biedt onderdak aan het Europees Waarnemingscentrum voor inbreuken op intellectuele eigendomsrechten.