Winter vraagt creatieve oplossingen in door stroomuitval geplaagd Oekraïne

De 68-jarige Larysa* bij haar huis in Bucha. 'Dagelijks valt de stroom uit, soms wel 12 uur per dag'. 

Families in Oekraïne nemen noodgedwongen hun toevlucht tot steeds wanhopiger maatregelen om de winterkou te overleven, aldus Save the Children. Dagelijks is sprake van stroomstoringen tot wel 12 uur per dag, terwijl het in het hele land vriest.

De stroomuitval dwingt tot creativiteit: sneeuw wordt gesmolten tot water, voedsel gaat het balkon op in plaats van in de koelkast en bakstenen worden verhit ter verwarming.

Een toename in aanvallen in oktober vorig jaar beschadigde de helft van de stroomopwekkende capaciteit en veertig procent van het energienet, aldus de Oekraïense overheid. Overal in het land is nu sprake van stroomuitval, variërend van acht tot twaalf uur per dag, terwijl de temperatuur deze maand in sommige delen van het land tot -15C daalde.

'Ik leg verhitte bakstenen door het hele huis'

Larysa* (68 jaar), een grootmoeder die alleen in Bucha, vlakbij Kiev achterbleef nadat haar kinderen en kleinkinderen het land ontvluchtten, stopt bakstenen in haar gasoven en legt deze door het huis om het warm te krijgen. 

‘Soms is er 14 uur lang geen licht. En als er geen licht is, heb ik geen verwarming. De gasoven staat continue aan, zo hou ik mezelf warm. Ik zal wel een forse rekening krijgen, maar wat kan ik anders doen? Ik betaal liever voor gas dan dat ik ziek word,’ aldus Larysa.

Door latere aanvallen op de energie-infrastructuur half december kwam de helft van de regio's zonder stroom te zitten. Bijna drie dagen lang was er geen water en verwarming.

Ziekenhuizen draaien op noodvoorzieningen

Hoewel ziekenhuizen en scholen voorrang krijgen bij de energievoorziening, draaien veel ziekenhuizen op brandstofgeneratoren om ervoor te zorgen dat ze stabiel zijn en functioneren. 

Een directeur van het district ziekenhuis in Soemy oblast, zegt: ‘Een kind dat in koude omstandigheden wordt geboren heeft speciale bescherming nodig. Als het ziekenhuis door stroomuitval afkoelt, kunnen we maar een paar uur per dag werken. Daarna kunnen we alleen nog eerste hulp verlenen en noodgevallen afhandelen.’

Het ziekenhuis bedient ongeveer 600 patiënten per dag en er worden jaarlijks bijna 400 baby’s geboren. Save the Children hielp het ziekenhuis met de aanschaf en installatie van een ketel op vaste brandstof om de afdelingen, operatie- en verloskamers warm te houden tijdens stroomuitval.

Sonia Khush, directeur van Save the Children in Oekraïne: ‘Mensen in Oekraïne ervaren misschien wel de moeilijkste winter in hun leven en veel ouders hebben moeite hun kinderen warm te houden in hun half vernielde huizen, met constante stroomuitval en voortdurende vijandelijkheden.’ 

‘Het is een kwestie van leven of dood als mensen hun huizen niet kunnen verwarmen. In de aanloop naar deze winter heeft Save the Children haar inspanningen verdubbeld om cruciale hulp te bieden in de vorm van distributie van contant geld, kacheltjes, brandhout en herstel van huizen, scholen en ziekenhuizen. Maar zolang de aanvallen op de energie-infrastructuur doorgaan, kan deze winter voor kinderen en ontheemde gezinnen in Oekraïne net zo verwoestend zijn als raketten en granaten.’

Save the Children roept de strijdende partijen op zich te houden aan hun verplichtingen op grond van het internationaal humanitair recht en de internationale mensenrechtenwetgeving, en ervoor te zorgen dat de energie-infrastructuur en burgerobjecten, zoals huizen, scholen en ziekenhuizen, worden beschermd tegen aanvallen.

Om gezinnen in Oekraïne deze winter warm te houden verstrekken Save the Children en lokale partners onderdak, voedsel, geld, brandstof, psychologische steun en baby- en hygiënekits aan ontheemde gezinnen. In gebieden waar actief wordt gevochten, deelt de hulporganisatie winterkleding voor kinderen uit en voorziet zij door de oorlog getroffen gezinnen van dekens, kachels en steenkool voor kachels.

Save the Children is sinds 2014 actief in Oekraïne en biedt humanitaire hulp aan kinderen en hun families. Het steunt nu vluchtelingengezinnen in heel Europa en helpt kinderen toegang te krijgen tot onderwijs en andere essentiële diensten. Save the Children maakt deel uit van Giro555.

FOTO's (rechtenvrij) uit Oekraine en de woning van Larysa vindt u hier