Stijging thuiswonende ouderen leidt tot voordelen, maar ook risico’s

Nederland telt steeds meer thuiswonende ouderen. Dit biedt voordelen zoals het behouden van zelfstandigheid en het wonen in een vertrouwde omgeving, wat een positief effect heeft op de kwaliteit van leven. Echter blijkt uit de praktijkervaring en onderzoek van Leefsamen dat het ook risico’s met zich meebrengt.

Het aantal inwoners en de vergrijzing in Nederland neemt toe. Momenteel woont 92% van de 75-plussers thuis en uit onderzoek van het CBS blijkt dat dit percentage in 2040 zal toenemen tot 95%. Dit is een flinke stijging ten opzichte van 1990, toen 83% van deze ouderen thuis woonde. Dit betekent dat in 2040 bijna 2,5 miljoen 75-plussers thuis wonen (een stijging van 57% t.o.v. 2024). Dit komt in de eerste plaats doordat veel ouderen de voorkeur geven aan langer zelfstandig wonen in hun vertrouwde omgeving. Daarnaast speelt het personeelstekort in de zorg een belangrijke rol. Thuis blijven wonen heeft zo zijn voordelen, maar zal ook tot meer ongelukken leiden in de toekomst. 

Deze ontwikkeling brengt risico’s met zich mee voor zowel ouderen als de zorg. Ouderen zijn namelijk kwetsbaarder voor incidenten zoals vallen, criminaliteit en acute noodgevallen. In 2023 overleden 7.000 mensen in Nederland door een valongeluk, waarvan bijna 80% ouder was dan 80 jaar. Ook zijn er jaarlijks 16.000 uitrukken van ambulances om gevallen ouderen te helpen. Verder kunnen andere medische noodsituaties zoals hartaanvallen en beroertes ernstige gevolgen hebben doordat zelfstandig wonende ouderen niet altijd direct hulp kunnen inschakelen. Tenslotte zijn ouderen door hun kwetsbaarheid het vaakst slachtoffer van inbraak en babbeltrucs. Gezien de voorspelling dat deze groep in 2040 met 57% zal toenemen naar 2,5 miljoen, kan er worden aangenomen dat er in de toekomst alleen maar meer ongelukken zullen gebeuren onder thuiswonende ouderen. Tegelijkertijd zal het personeelstekort in verpleeghuizen en thuiszorg naar verwachting alleen maar verder stijgen in de toekomst, wat met name komt door de toenemende vergrijzing en de hoge werkdruk.

Om de veiligheid van deze thuiswonende ouderen te verbeteren, is het van belang om bewustzijn van de risico’s te creëren en passende maatregelen te nemen, zoals het zo veilig mogelijk maken van de leefomgeving van ouderen. Maar ook het stimuleren van ‘samenredzaamheid’ waarbij mensen die in de buurt wonen, snel kunnen komen helpen bij nood. Mede hierdoor kunnen ouderen veiliger en langer zelfstandig thuis kunnen wonen.