Eerlijke Geldwijzer: Financiële sector gelinkt aan ontbossing Amazone

Grote banken, verzekeraars en pensioenfondsen in Nederland dragen miljarden bij aan ontbossing van het Amazonegebied en de Braziliaanse Cerrado-savanne. Dat blijkt uit nieuw praktijkonderzoek van de Eerlijke Geldwijzer. Banken leenden tussen 2015 en 2020 ruim 10,2 miljard aan bedrijven die betrokken zijn bij de ontbossing; pensioenfondsen en verzekeraars belegden hier ruim 2,1 miljard in. De reden voor de ontbossing? Productie van rundvlees en soja voor de vee-industrie.

Het nieuwe praktijkonderzoek van de Eerlijke Geldwijzer, geleid door World Animal Protection en opgesteld samen met Hivos en Both ENDS, onderzocht de financiële relatie tussen banken, verzekeraars en pensioenfondsen en 59 hoog-risico-bedrijven. Ontbossing in de Amazone en Cerrado gaat gepaard gaat met mensenrechtenschendingen, klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en grootschalig dierenleed.

Rabobank investeerde maar liefst 4,2 miljard euro in rundvlees- en sojaproducenten en hun belangrijkste afnemers in Brazilië, China en Europa. ING volgt op de voet met leningen ter waarde van 4,1 miljard euro. Pensioenfonds ABP belegt voor 580 miljoen euro en Pensioenfonds Zorg en Welzijn voor 383 miljoen euro. De Duitse verzekeraar Allianz neemt 439 miljoen euro voor haar rekening, verzekeraars NN en Vivat hebben in totaal 161 miljoen euro aan beleggingen. Bij De Volksbank en verzekeraars Achmea, CZ, Menzis en VGZ zijn geen financiële relaties gevonden met de onderzochte hoog-risico-bedrijven.

Dirk-Jan Verdonk, directeur World Animal Protection en woordvoerder namens de Eerlijke Geldwijzer: ‘De uitkomsten zijn alarmerend. De meeste financiële instellingen kunnen niet aantonen dat zij adequaat optreden tegen deze verwoesting. Het rammelt aan alle kanten: van gebrek aan goed beleid tot het uitblijven van een effectief dialoog met de hoog-risico-bedrijven.’

Het meeste geld van de financiële instellingen gaat naar de sojahandelaars Cargill en Louis Dreyfus, gevolgd door het Franse zuivelconcern Danone en de Braziliaanse vleesgigant JBS. Zo leenden de onderzochte banken 2,3 miljard euro aan het omstreden Cargill en belegden pensioenfondsen 32,8 miljoen euro in obligaties van dit bedrijf.

Nu al meer ontbossing en branden

Uit cijfers van Real Time Deforestation Detection System (DETER ) blijkt dat in de eerste helft van dit jaar ruim 1200 km² is ontbost in het Amazonegebied in Brazilië; de helft meer dan in dezelfde periode vorig jaar. In de eerste tien dagen van augustus zijn al 10.000 branden geregistreerd, de slechtste start van het ontbossingsseizoen in tien jaar. Het grootste deel van de Braziliaanse soja-productie vindt zijn weg als veevoer naar kippen, varkens en koeien in de EU en China. Recent berekenden wetenschappers dat zo’n 20% van de door de EU geïmporteerde soja uit deze regio gelinkt kan worden aan (illegale) ontbossing, net als 17% van het geïmporteerde rundvlees.   

De ontbossing heeft enorme impact op het klimaat en biodiversiteit. Wetenschappers waarschuwen dat het Amazonewoud mogelijk binnen twintig jaar zo weinig regen produceert dat het zichzelf niet meer in stand kan houden. Ook leidt ontbossing in de Amazone en Cerrado tot schendingen van mensenrechten en ernstig dierenleed. Wilde dieren komen om in branden of vluchten naar gebieden waar ze niet kunnen overleven. Deze verstoring van ecosystemen verhoogt de kans op verspreiding van virussen die tot nu toe verborgen bleven in de bossen. Sommige bedrijven en boeren die bos vrijmaken voor de productie van rundvlees en soja schuwen geen geweld en ontbossing gaat dan gepaard met ernstige mensenrechtenschendingen, zoals landroof of moord.

Verdonk: ‘Banken, verzekeraars en pensioenfondsen moeten hun verantwoordelijkheid nemen om de verwoesting van de Amazone en Cerrado te stoppen en een halt toeroepen aan mensenrechtenschendingen, dierenleed, biodiversiteitsverlies en klimaatverandering. Onze boodschap: stel een gedegen beleid op tegen ontbossing, stop met investeringen in deze sojahandel voor veevoer en investeer in duurzame alternatieven die onze wereld ten goede komen, zoals duurzame landbouw en plantaardige alternatieven voor zuivel en vlees.’