'Extreem weer door klimaatverandering eist nu al veel aandacht'

Dit is een expertquote van Maarten van Aalst, Rode Kruis, in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: Graantekorten verergerd door verzengende hitte in India en Pakistan | Buitenland | AD.nl

Extreem weer eist de laatste tijd aandacht op. Of het nu gaat om overstromingen in Zuid-Afrika, hitte in India en Pakistan of droogte bij de boeren in Zuid-Nederland. De wetenschap is duidelijk: wereldwijd krijgen we vaker te maken met extreem weer en met meer verrassingen, extremen die we nooit eerder gezien hebben op zo'n plek. Met alle gevolgen van dien. Toch valt er ook iets aan te doen.

De wereld gaat meer extreme weersomstandigheden meemaken, al zal het verschillen van extreem tot extreem en van plaats tot plaats. Koudegolven komen bijvoorbeeld over het algemeen minder vaak voor, maar de meeste worden erger. Daarentegen komen wereldwijd meer, vaker en ergere hittegolven voor. In de wereldwijde rampenstatistieken van het Rode Kruis domineren hittegolven al jaren. Met telkens weer duizenden vermijdbare sterfgevallen in arme én rijke landen. En dat terwijl we in veel landen niet eens hittegolfsterfte (hitte als doodsoorzaak) meten, waardoor de sterfgevallen waarschijnlijk een onderschatting zijn.

Klimaatverandering speelt een niet geringe rol. Zo weten we dat de hitte in Canada niet zou zijn geweest zonder klimaatverandering. De overstromingen in Duitsland afgelopen zomer waren tot 9 keer groter en de Australische bosbranden waren minstens 30 procent waarschijnlijker als gevolg van klimaatverandering.

De wetenschap leert ook dat we iets kunnen doen aan extreem weer. In noodsituaties geven we hittewaarschuwingen. Ook adviseren we: blijf in de schaduw, werk zeker niet op de heetste uren buiten in de zon, drink voldoende water en zorg voor kwetsbare groepen.

Op de langere termijn is het onder meer een kwestie van stedenbouw. Meer groen in de stad, aangepaste gebouwontwerpen, soms airconditioning, of geklimatiseerde ruimtes beschikbaar maken voor kwetsbare bevolkingsgroepen.

Het meest recente IPCC-rapport biedt ook diverse inzichten in hoe we rampen als gevolg van extreem weer kunnen voorkomen. Allereerst moeten we ons ervan bewust zijn hoe we sommige risico's nu al veranderen, en zorgen dat we ze beter beheersen. Dat kan door beter voorbereid te zijn en de risico's voor met name de meest kwetsbare groepen te verminderen.

Ten tweede moeten we de uitstoot verminderen om te voorkomen dat de risico's nog verder uit de hand lopen. We worden steeds vaker geconfronteerd met ‘grenzen aan aanpassing’ - omstandigheden waaraan we ons simpelweg niet meer kúnnen aanpassen. We moeten de uitstoot dus veel sneller terugdringen dan nu gebeurt – anders worden de rampen nog groter.

Maarten van Aalst is directeur van het internationale Rode Kruis Klimaatcentrum