'Hoge zonkracht heeft niets met temperatuur te maken'

Dit is een expertquote van Jaco van Wezel van Weeronline, in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: Warm weer op komst, zon zo fel dat snel verbranden op de loer ligt

Wanneer het bloedheet is denken mensen dat ze snel kunnen verbranden. De zonnebrandcrème wordt dan veel gebruikt, maar ook als het fris is kun je verbanden. De zonkracht heeft dan ook niet te maken met de temperatuur. Op een frisse junidag verbrand je dan ook veel sneller dan op een tropische septemberdag.

Er zijn vier bepalende factoren voor de zonkracht: de stand van de zon, bewolking, de dikte van de ozonlaag en de omgeving.

De stand van de zon en bewolking

In de lente en in de zomer staat de zon hoog aan de hemel en daardoor is de zonkracht dan hoog. De UV-straling, die verantwoordelijk is voor het verbranden van onze huid, legt door de hoge zonnestand een korte weg af door de atmosfeer. Hierdoor kan meer UV-straling ons bereiken. Bij een lage zonnestand komt de UV-straling meer waterdeeltjes en stofdeeltjes tegen. Deze houden de UV-straling deels tegen.

De hoogste zonkracht kan dan ook behaald worden rond de langste dag. In Nederland krijgen we rond de langste dag regelmatig met zonkracht 7 te maken en soms met zonkracht 8. Het record is zonkracht 9. De hoogste waarden worden dagelijks gemeten tussen 12 en 15 uur.

Wanneer er veel bewolking aanwezig is valt de hoeveelheid UV-straling die de aarde bereikt een stuk lager uit en is insmeren met zonnebrandcrème vaak niet nodig. Stapelwolken en kleine velden met hoge bewolking kunnen juist een hogere zonkracht veroorzaken, doordat de witte wolken extra zonlicht naar de aarde reflecteren.

Dikte van de ozonlaag

Ook de dikte van de ozonlaag is een belangrijke factor. Wanneer op grote hoogte in de atmosfeer (de stratosfeer) een gebied met lagere ozonwaarden aanwezig is worden we blootgesteld aan een hogere UV-index. Er wordt dan namelijk minder zonlicht onderweg naar het aardoppervlak geabsorbeerd door ozon. De fluctuaties in de dikte van de ozonlaag (15-50 km hoog) worden veroorzaakt door veranderingen in de winden die ozon verspreiden.

Omgevingsfactoren

Tijdens een dagje strand of een dagje op het water kun je extra snel verbranden. UV-straling wordt 10-20% versterkt door weerkaatsing van zand en water. Verse sneeuw en ijs weerkaatsten zelfs 80 tot 90 procent van de zonnestraling. Dit is de reden waarom je op een zonnige wintersportdag en op een stranddag sneller verbrandt.

Jaco van Wezel is meteoroloog bij Weeronline.