'Maak in de aanpak van geweld gebruik van scholen als ‘vindplaats’ van jongeren'

Dit is een expertquote van Nelleke Westerveld, Movisie, in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: CBS: 1 op 5 jongeren slachtoffer van huiselijk geweld | ANP

Het CBS meldt dat 1 op de 5 jongeren te maken heeft met huiselijk geweld. Ze hebben daarbij het vaakst te maken met fysiek geweld, dwingende controle of met stalking door een ex-partner. Huiselijk geweld moet in samenwerking met onderwijs vroegtijdig opgespoord en gesignaleerd worden, betoogt Nelleke Westerveld, senior projectleider bij Movisie. Jongeren zijn hier dagelijks te vinden. Betrek altijd het onderwijs in de (keten) aanpak van huiselijk geweld.

Structureel geweld

Huiselijk geweld varieert in ernst, aard, frequentie en duur. Het kan variëren van lichtgrensoverschrijdend gedrag tot zeer ernstig gewelddadig gedrag. Uit de CBS cijfers blijkt dat meer dan 10% van de jongeren te maken heeft met structureel geweld. Dat betekent dat er dagelijks, wekelijks of maandelijks sprake is van geweld.

Dat huiselijk geweld zeer ernstig kan aflopen meldt het CBS ook. In de afgelopen vijf jaar zijn in totaal 164 vrouwen en 57 mannen omgebracht door een (ex-)partner of door familieleden. De meeste vrouwen zijn omgebracht door hun (ex-)partner (56%). Bij mannen ligt dit percentage op 4%.

Geweld door ex-partners

Bij dwingende controle of stalking zijn er grote risico’s op ernstige incidenten. Het is bekend dat ex-partners, van álle stalkers, het vaakst overgaan tot zeer ernstig geweld. Dat blijkt ook uit incidenten, zoals in Rotterdam en Utrecht, waarbij jonge slachtoffers om het leven zijn gekomen. Bij dwingende controle worden slachtoffers gedomineerd en gecontroleerd. Dit varieert van kleineren, vernederen tot het verbieden van omgang met anderen en het isoleren van het slachtoffer. Hier is vaak sprake van extreme angst bij het slachtoffer.

Lichaam in alarmtoestand

Over de directe en indirecte gevolgen van huiselijk geweld bestaan grote zorgen. Huiselijk geweld is omgeven met schuld- en schaamtegevoelens. Het is niet een onderwerp waar jongeren makkelijk over praten. Het is belangrijk dat professionals daarom signalen van stress leren herkennen. Door de aanwezigheid van (de dreiging van) geweld, ontstaat er steeds meer oplopende stress wat kan leiden tot posttraumatische stress.

Het lichaam komt in een alarmtoestand. De hoeveel stresshormonen nemen toe en in het brein worden de vermogens tot reflectie belemmerd. De primitieve delen van de hersenen worden geactiveerd: vechten, vluchten, bevriezen. Geen ontspannen situatie om te leren. Dit moet merkbaar zijn in het onderwijs: ADHD-achtig gedrag, woede-uitbarstingen, ontwijken en extreme onrust zijn signalen die in het klaslokaal zichtbaar zijn.

Alle jongeren moeten kansen hebben op een veilig en gelukkige toekomst. Betrek onderwijs daarom standaard in de (keten) aanpak van geweld.