Humanitaire organisaties: Tusks asielvoorstel is onmenselijk

Het voorstel van de Europese Unie om in landen buiten de EU opvangcentra voor migranten te openen, is onmenselijk en in strijd met de Europese regelgeving. De humanitaire en mensenrechtenorganisaties Stichting Vluchteling, Oxfam Novib, Artsen zonder Grenzen, Vluchtelingenwerk Nederland en Pax stuurden daarom vandaag een brandbrief aan de Tweede Kamer. Gevreesd wordt dat met dit plan kwetsbare mensen onvoldoende worden beschermd.

De organisaties vragen het Nederlandse kabinet om voorafgaand aan de plots ingelaste EU-top aanstaande zondag toe te zeggen het voorstel van Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad, niet te steunen zolang het plan de mensenrechten van migranten en vluchtelingen niet waarborgt. In plaats van het Europese voorstel moet er werk worden gemaakt van een solidair en menswaardig Europees asielbeleid.

Tusk legde deze week een voorstel voor ‘external processing’ op tafel. Dit betekent dat een aantal landen buiten de EU centra inrichten waar asielaanvragen afgehandeld zullen worden. Alleen vluchtelingen zouden mogelijkerwijs door mogen reizen naar de EU; wat er met de andere asielzoekers zal gebeuren is onduidelijk. Het voorstel past in een trend van ‘Fort Europa’, waarin de verantwoordelijkheid voor de bescherming van mensen op de vlucht steeds verder wordt afgeschoven op landen buiten de EU.

Tineke Ceelen, directeur van Stichting Vluchteling, namens de organisaties: “Zolang niet duidelijk is onder welk recht deze centra opereren, wie er verantwoordelijk is voor de asielprocedure en wat er gebeurt met afgewezen asielzoekers lopen de meest kwetsbaren een nog groter risico op mishandeling en uitbuiting. Het is tijd dat de EU leiderschap toont en een asielsysteem inricht dat recht doet aan waar Europa voor staat: menselijkheid, solidariteit en gedeelde verantwoordelijkheid.”

Het plan van Tusk is een symptoom van falend EU-beleid. Net zoals het sluiten van grenzen, het gesol met asielzoekers op de Middellandse Zee, het gebrek aan bereidheid om binnen de EU verantwoordelijkheden te delen, en de onmenselijke omstandigheden waarin asielzoekers in zogenaamde ‘hotspots’ in Italië en Griekenland worden vastgehouden. “Dit beleid van de EU wordt gekenmerkt door paniekvoetbal en gebrek aan leiderschap,” aldus de organisaties.

Voorstellen tot het afschuiven van asielaanvragen naar landen buiten Europa zijn niet nieuw. Adviescommissies van de Nederlandse overheid en andere experts hebben keer op keer gewezen op de grote bezwaren die aan ‘external processing’ in centra buiten de EU kleven.

De organisaties roepen het Nederlandse kabinet daarom op de bescherming van mensenrechten prioriteit te geven. Dat kan niet zonder onafhankelijke monitoring en bindende afspraken voor grootschalige hervestiging. De bescherming van asielzoekers voorop moeten staan, zeker nu er wereldwijd meer mensen op de vlucht zijn dan ooit.