Kinderen moeten direct aanspraak kunnen maken op sociale voorzieningen zoals kinderbijslag

Het systeem van sociale voorzieningen en toeslagen zoals de kinderbijslag of het kindgebonden budget moet op de schop, zodat kinderen daadwerkelijk profiteren van sociale zekerheid. Daartoe roept kinderrechtenorganisatie Save the Children vandaag op. Nog te vaak komen sociale voorzieningen en toeslagen niet bij kinderen terecht, zo blijkt uit nieuw onderzoek.  Sociale voorzieningen en toeslagen worden nu nog aan ouders uitbetaald. Maar omdat niet alle ouders in Nederland deze gelden ontvangen, raken sommige kinderen hierdoor tussen wal en schip. 

Nog altijd leven in Nederland kinderen in extreme armoede terwijl ze niet kunnen profiteren van sociale voorzieningen en toeslagen, blijkt uit nieuw onderzoek [1] dat het Verwey-Jonker Instituut in opdracht van Save the Children Nederland heeft uitgevoerd. Als kinderen geen contact hebben met hun ouders kan er bijvoorbeeld geen kinderbijslag worden uitgekeerd. Ook kunnen ouders geen aanspraak maken op sociale voorzieningen omdat ze bijvoorbeeld dakloos zijn, gekort worden op hun uitkering door (verdenking van) fraude, of zwaar in de schulden zitten. Of ouders gebruiken de toeslagen voor andere zaken dan aan hun kind. Kinderen worden op deze manier in de armoede van hun ouders meegesleurd. Volgens het kabinet komt de sociale zekerheid via ouders afgelopen jaren goed bij kinderen terecht, maar uit onderzoek blijkt nu dat dit dus niet klopt.

Moeder en kind willen niet gescheiden van elkaar leven

Zo verhuisde Daniela (geboren in Limburg) op haar twaalfde met haar moeder terug naar Nederland. Haar moeder spreekt geen Nederlands en is dakloos. Het lukt hen niet zonder hulp een eigen woning te vinden. Toch wordt de moeder door de gemeente gezien als zelfredzaam en ontvangt ze geen ondersteuning, zoals kinderbijslag of het kindgebonden budget. Hiervoor is een woning nodig. Omdat Daniela bij haar moeder wil blijven, leeft ook zij in extreme armoede. Van de 65 euro die Daniela en haar moeder wekelijks ontvangen, moeten ze eten, kleding en kaartjes voor de bus naar de school van Daniela zien te kopen. 

Nederland enige land met voorbehoud VN-Kinderrechtenverdrag

Nederland heeft als enige land ter wereld een voorbehoud gemaakt op artikel 26 van het VN-Kinderrechtenverdrag en onthoudt kinderen daarmee een zelfstandig recht op sociale zekerheid. Door dit voorbehoud is een systeem opgetuigd waarmee sommige kinderen tussen wal en schip raken. Zo zou de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) volgens de overheid een uitkomst kunnen bieden voor gezinnen die dakloos zijn, maar is de praktijk weerbarstiger. Alleen wie aantoonbaar psychisch verward is of verslaafd is, krijgt ondersteuning van de gemeente. Mensen worden al snel als ‘zelfredzaam’ gezien en moeten het zelf maar uitzoeken. 

Hef voorbehoud op

Save the Children pleit daarom voor opheffing van het voorbehoud, zodat kinderen zelf aanspraak kunnen maken op sociale zekerheid. Caroline van de Wetering, lobbyist bij Save the Children: “We roepen het kabinet op te onderzoeken hoe kinderen direct aanspraak kunnen maken op sociale zekerheid. Kinderen en jongeren kunnen daarin goed meedenken en weten immers zelf goed wat werkt en wat niet. Het kabinet kan een voorbeeld nemen aan landen als Denemarken, waar uitvoerende instanties voor sociale zekerheid zelf bepalen of de bijdragen direct aan kinderen worden uitbetaald, als dat in het belang van het kind is. Zo profiteren kinderen van de sociale voorzieningen waarvoor het bedoeld is.”