Duizend scholen in Nederland ‘vreedzaam’

OBS Digitalis in Almere is de duizendste ‘Vreedzame School’ in Nederland. Op donderdag 27 september staan wij hier op feestelijke wijze bij stil, tijdens de miniconferentie ‘Vreedzaam, een brede blik op burgerschapsvorming: hoe ver zijn we gekomen?’ in Utrecht.

Hoe overbruggen we meningsverschillen? Hoe lossen we conflicten goed op? Hoe kunnen we allemaal een steentje bijdragen aan de gemeenschap waar we deel van uit maken? En staan we wel open voor mensen die ‘anders’ zijn dan wij? Kortom: wat betekent het om op te groeien in een democratie? Leerkrachten en leerlingen van OBS Digitalis buigen zich de komende tijd - aan de hand van het programma De Vreedzame School - over dit soort pittige vragen. Daarmee is de Almeerse basisschool de duizendste Vreedzame School in Nederland.

Democraten in de dop

Het programma De Vreedzame School wil leerlingen laten opgroeien tot verantwoordelijke en actieve leden van onze democratische samenleving. Het beschouwt de klas en de school als een leefgemeenschap, waarin kinderen een stem krijgen en leren wat het betekent om een ‘democratisch burger’ te zijn.

Mirjam van der Ven, projectleider van De Vreedzame School: ‘We zien dat het programma werkt. Op scholen waar we De Vreedzame School hebben ingevoerd, heerst een positiever klimaat. Kinderen voelen zich verantwoordelijk voor het geheel en leren omgaan met conflicten. Een Vreedzame School maak je samen: met leerlingen, leerkrachten, ouders en omgeving. ’

Monique van Zandwijk, directeur OBS Digitalis: ‘Waarom wij kozen voor De Vreedzame School? Op Digitalis vinden wij het belangrijk om leerlingen verantwoordelijkheid te geven, bijvoorbeeld over de keuzes die zij maken voor hun eigen leerproces. Met De Vreedzame School leren ze daarnaast doordachte keuzes te maken voor de samenleving binnen en buiten de school. Het programma sluit prachtig aan op onze leerlijn van zelfredzaamheid naar autonomie. Op Digitalis zitten leerlingen met 35 verschillende culturele achtergronden, het is daarom extra belangrijk dat onze leerlingen leren hoe zij op een democratische manier meningsverschillen en conflicten kunnen oplossen en dat zij leren wat het betekent om op te groeien in een democratie. Wat wij, als team, heel mooi vinden aan De Vreedzame School is dat we het kunnen uitbouwen naar De Vreedzame Wijk.’

Leerlingen bemiddelen zelf bij conflicten

Naast wekelijkse lessen wordt de school en de klas ingericht als een democratische oefenplaats waarin leerlingen de gelegenheid krijgen om te oefenen met de aangeboden burgerschapscompetenties. Voorbeelden hiervan zijn het werken met commissies, gemeenschapstaken, groepsvergaderingen en leerlingmediatie. Mediatie is bemiddeling bij conflicten. Alle leerlingen leren wat mediatie is, en enkele leerlingen krijgen een opleiding om de rol van leerlingmediator te vervullen. Zo nemen de kinderen zélf de verantwoordelijkheid om conflicten in de klas of op het schoolplein op te lossen.

Tien jaar Vreedzame Wijk

In Nederland ontstaan er steeds meer ‘vreedzame’ wijken. Voortbouwend op het succes van De Vreedzame School is er ook een wijkaanpak ontwikkeld, De Vreedzame Wijk. Hiermee worden zoveel mogelijk ‘opvoeders’ die in de wijk met jeugdigen in aanraking komen, geïnformeerd over de filosofie en de werkwijze van De Vreedzame School. Dat zijn instellingen zoals een welzijnsorganisatie, bibliotheek, speeltuinen, stadsboerderijen, sportverenigingen, kinderopvang, wijkagenten, etc., maar ook vrijwilligers en bewoners. Door de pedagogische milieus ‘aan elkaar te knopen’ worden de op school verworven burgerschapscompetenties versterkt, én ontstaat er meer pedagogische samenhang. Inmiddels zijn er in tien jaar tijd zo’n 35 vreedzame wijken ontstaan.

Miniconferentie op 27 september a.s.

De berichtgeving rondom burgerschapsonderwijs is al jarenlang zorgelijk. Stichting Vreedzaam organiseert als tegengeluid een miniconferentie onder de titel: ‘Vreedzaam, een brede blik op burgerschapsvorming: hoe ver zijn we gekomen?’ Tijdens deze miniconferentie vieren we tien jaar vreedzame wijk, 20 jaar vreedzame school én dat OBS Digitalis de duizendste vreedzame school in Nederland is. En gaan we na welke uitdagingen er zijn voor de toekomst als het gaat om burgerschapsvorming.