Kadernota 2025: groei faciliteren en transities versnellen

In de Kadernota 2025 – 2028 die aan Provinciale Staten is aangeboden, reserveert het college van Gedeputeerde Staten 6 miljoen euro structureel voor mobiliteit, 2,75 miljoen euro voor agrarisch natuurbeheer en draagt één miljoen euro bij aan de klimaataanpak. Investeringen die het waard zijn. Over onzekere inkomsten en kostenstijgingen zijn wel zorgen.

De uitdagingen waar de provincie Utrecht voor staan vragen om ruimte, geld en kennis. Aan grote transities op het vlak van klimaat & energie, duurzame landbouw, wonen en mobiliteit wil de provincie Utrecht invulling geven en daarbij een gezonde leefomgeving behouden. Daarom is het streven om deze maatschappelijke transities te versnellen en te werken aan een groene, gezonde, duurzame en ondernemende provincie.

Gedeputeerde Financiën Has Bakker: “Onze provincie groeit en bloeit. Tegelijkertijd staan we voor uitdagingen waar we graag mee aan de slag willen, zoals het tegengaan van klimaatverandering, het sneller bouwen van woningen en het vergroten van de bereikbaarheid. Met deze kadernota maken we het verder mogelijk transities te versnellen en de groei op een goede manier te faciliteren.”

Ambities en investeringen

In de kadernota wordt verder invulling gegeven aan de ambities uit het coalitieakkoord. Met een budget van ruim één miljoen euro extra voor klimaatbeleid wordt er versneld op het halen van de klimaatdoelen. Extra geld is er ook voor agrarisch natuurbeheer en het uitvoeren van het nieuwe faunabeleid. Daarin ligt de nadruk op monitoring, het verzamelen van data en diervriendelijke manieren om schade te voorkomen.

Ook is geld beschikbaar gesteld voor extra capaciteit om beter te kunnen werken aan wateropgaven, het tegengaan van netcongestie en het beter benutten van kansen in Europa. Ten slotte wordt geïnvesteerd in de taken van de provincie op het gebied van de volkshuisvesting en reserveert de provincie geld voor de start van de Nationale viering Bevrijdingsdag in 2026.

Efficiëntie en besparen

In deze kadernota wordt invulling gegeven aan de taakstelling die in het coalitieakkoord is afgesproken. Door vanaf 2027 structureel 7,5 miljoen euro op een andere manier in te zetten is ruimte gecreëerd voor actuele ambities en investeringen. Waar mogelijk worden uitgaven naar beneden gebracht door plannen op een zo efficiënt mogelijke wijze te verwezenlijken. Zo zijn het bomenplan en de afspraak om 1500 hectare nieuw bos te planten gecombineerd en is gekeken naar efficiënter georganiseerde verduurzaming van particuliere woningen middels het Energie Diensten Centrum (EDC). Moeilijkere maatregelen zijn niet onontkoombaar, de subsidie voor knooppunten wordt bijvoorbeeld geschrapt.

Onzekerheid

Deze kadernota komt tot stand in een periode met geopolitieke conflicten en aankomende Europese en Amerikaanse verkiezingen. Deze ontwikkelingen maken de toekomst onvoorspelbaar. Daarnaast hebben de formerende partijen in Den Haag pas net een akkoord op hoofdlijnen bereikt. Het lange formatieproces en de demissionaire status van het kabinet werken deels vertragend voor belangrijke dossiers voor de provincie Utrecht. Denk hierbij aan de toekomst van het landelijk gebied en investeringen in infrastructuur en woningbouw.

Gedeputeerde Bakker: “Er ligt een advies aan de Rijksoverheid om vanaf 2028 structureel 17 miljard euro te bezuinigen. Dat heeft onvermijdelijk effect op wat het Rijk kan bijdragen aan regionale uitdagingen. Daarnaast zorgt een aan te passen verdeelmodel van het provinciefonds voor onzekerheid over wanneer en hoeveel minder geld er beschikbaar komt voor onze provincie.”

Meerjarenbeeld                                                        

Op de korte termijn is er geen sprake van een financieel tekort, op de lange termijn komt een structureel tekort wel in beeld. Onzekere inkomsten en stijgende kosten door onder andere indexaties en investeringen vereisen tijdige bijsturing. Gedeputeerde Has Bakker: "We willen en moeten financieel fit for the future zijn. Dat vraagt om een begroting die ook op de middellange termijn gezond en in evenwicht blijft. Er wordt in toenemende mate naar de provincie gekeken om een rol te spelen bij maatschappelijke uitdagingen. Die rol vervullen wij graag, maar we zullen er niet aan ontkomen om ambities, geld en menskracht in lijn met elkaar te brengen. Dat vraagt de komende jaren om keuzes en prioritering."

Vervolg kadernota

In de kadernota doet het college van Gedeputeerde Staten voorstellen voor de begroting 2025 tot en met 2028. Provinciale Staten behandelen deze kadernota tijdens de vergadering op 19 juni.