47 procent van Nederland is financieel kwetsbaar

Ondanks de economische positieve ontwikkelingen van de afgelopen twee jaar zien we dat 47% van de Nederlandse huishoudens financieel Kwetsbaar of financieel ongezond is. Het percentage financieel gezonde huishoudens is licht gestegen van 26% naar 30%. Toch zijn de resultaten zorgwekkend, vooral als we kijken naar de jongvolwassenen (18-24 jaar), die het financieel bijzonder moeilijk hebben. Dit zijn de meest opvallende bevindingen van de vierde editie van het onderzoek dat Deloitte sinds 2021 uitvoert naar de financiële gezondheid van Nederlandse huishoudens.

Het jaarlijkse onderzoek, ontwikkeld en uitgevoerd in samenwerking met het Nibud en academici van Tilburg University en de Universiteit Leiden, gaat specifiek in op vijf domeinen: Inkomen, Uitgaven, Sparen, Lenen en Plannen. Uniek in de aanpak is dat het onderzoek de financiële gezondheid van Nederlandse huishoudens in kaart brengt door de samenhang tussen deze vijf domeinen te meten en analyseren.

De meest opvallende resultaten uit het onderzoek: 

Jongvolwassenen in financiële zorgen

Over 2024 is er een zorgwekkende ontwikkeling bij jongvolwassenen waarneembaar: het percentage financieel gezonde huishoudens is gedaald van 18% naar 12%. Deze groep wordt geconfronteerd met uitdagingen zoals tijdelijke contracten, schaarste op de woningmarkt en hoge woonlasten. Ze focussen vaak op de korte termijn, wat hen extra kwetsbaar maakt. Bijna de helft verdient minder dan een modaal inkomen, en de financiële stress neemt toe, met velen die schulden moeten maken of hun spaargeld aanspreken om rond te komen.

Vrouwen boeken vooruitgang

Toch zijn er ook lichtpuntjes. De financiële gezondheid van vrouwen is sterk toegenomen en het verschil met mannen is nu kleiner. In 2024 is het percentage financieel ongezonde vrouwen aanzienlijk gedaald van 32% naar 25%. Bij mannen is dit percentage slechts met 3 procentpunt afgenomen, van 22% naar 19%. Desondanks verblijven vrouwen wel nog steeds vaker in de lagere gezondheidsniveaus dan mannen: 52% van de vrouwen is financieel Kwetsbaar of financieel ongezond, vergeleken met 42% van de mannen.

Het belang van open communicatie

Slechts 3% van de Nederlanders praat vaak over hun financiële situatie, wat kan leiden tot onopgemerkte problemen en een vicieuze cirkel van financiële stress. Het onderzoek over 2024 toont aan dat mensen die regelmatig over financiën praten, vaker financieel gezond zijn.

Domeinen uitgelicht

Het onderzoek laat verbetering zien op vier van de vijf domeinen, behalve op het gebied van financiële planning.

Inkomen: Het percentage huishoudens dat (zeer) makkelijk rondkomt steeg van 51% in 2023 naar 57% in 2024. 26% meldt een (veel) hoger inkomen dan het jaar daarvoor (23%). We zien ook dat meer werken loont. De balans tussen werk en privé (53%), gevolgd door de hoogte van het salaris (45%) zijn vaak bepalend voor het aantal uren dat mensen per week werken.

Uitgaven: De inkomens- en uitgavenpatronen waren in 2024 beter in balans. Bij 62% van de huishoudens waren de totale uitgaven (veel) lager dan het inkomen, een stijging ten opzichte van 2023 (57%).

Sparen: Steeds meer huishoudens sparen maandelijks: In 2024 spaarde 71% van de huishoudens (2023: 66%), en de helft zou gemakkelijk het geld bij elkaar kunnen krijgen om de volgende dag een uitgave te kunnen doen ter hoogte van het maandinkomen. Bovendien kan 64% van de huishoudens langer dan zes maanden rondkomen als de belangrijkste inkomstenbron wegvalt.

Lenen: Het percentage huishoudens met consumptieve schulden is gedaald van 47% in 2023 naar 43% in 2024. Daarnaast maakt een groeiend aantal huishoudens zich geen zorgen over schulden: dit percentage steeg van 50% in 2023 naar 58% in 2024.

Plannen: Ondanks de positieve ontwikkelingen in de andere domeinen, blijft financiële planning achter. Ruim een kwart van de Nederlandse huishoudens maakt nog steeds geen financiële planning. Het percentage huishoudens dat geen financiële plannen voor hun pensioen maakt, is gestegen van 24% in 2023 naar 26% in 2024.

Peter van Loon, Partner Financial Services bij Deloitte: "Financiële Gezondheid is een belangrijk maatschappelijk thema en is voor iedereen relevant. Publieke en private partijen moeten meer samenwerken, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen. Ook huishoudens zelf moeten aan de slag."

Aanbevelingen voor de toekomst 

Houd financiële gezondheid hoog op de agenda: Het is essentieel dat zowel publieke als private partijen blijven samenwerken om financiële gezondheid te bevorderen, vooral met betrekking tot de uitdagingen die kwetsbare groepen ondervinden. 

Blijf praten over financiële gezondheid: Het bevorderen van gesprekken over financiën kan leiden tot een betere financiële kennis en inzicht, wat op zijn beurt de algehele financiële gezondheid kan verbeteren. Specifieke aandacht moet uitgaan naar de meest kwetsbare groepen. 

Vergroot het inzicht in de positieve effecten van meer werken: Er moet meer bewustwording komen over hoe extra werkuren bijdragen aan een betere financiële gezondheid nu en op de lange termijn. De overheid en werkgevers spelen hierin een cruciale rol door het arbeidsklimaat te verbeteren en de toegang tot meer uren te faciliteren. 

Maak specifiek beleid voor kwetsbare groepen: Gezien de verslechterde financiële gezondheid van jongvolwassenen zijn gerichte acties nodig, zoals het aanbieden van een zeker inkomen en betaalbare woonoplossingen.