Advies: “Noodmaatregelen nodig om stikstofuitstoot terug te dringen”

Adviescollege Stikstofproblematiek presenteert eerste advies: “Noodmaatregelen nodig om stikstofuitstoot terug te dringen”

Nederland moet zo snel mogelijk drastische maatregelen nemen om de uitstoot van stikstof terug te dringen en om de natuur te herstellen. Dat concludeert het Adviescollege Stikstofproblematiek, onder leiding van Johan Remkes vandaag bij de overhandiging van het rapport aan minister Carola Schouten van LNV.

De manier waarop ons land omgaat met gevolgen van de stikstofuitstoot voor kwetsbare Natura 2000-gebieden is in strijd met de wet. De uitspraak van de Raad van State van 29 mei 2019 is daar duidelijk in. “We moeten ons realiseren dat in ons land niet alles kan. Er zijn noodmaatregelen nodig”, stelt voorzitter Johan Remkes van het Adviescollege. Vanwege de grote maatschappelijke urgentie roept het Adviescollege de politiek op om snel keuzes te maken, besluiten te nemen en die uit voeren.

Nieuwe vergunningen

Het Adviescollege kreeg in juli van minister Schouten de opdracht om binnen twee maanden advies te geven over maatregelen die op korte termijn helpen om uit de impasse te komen. In de kern moeten er volgens het Adviescollege twee dingen gebeuren: de stikstofuitstoot moet zo snel mogelijk omlaag en er zijn sneller herstel- en verbetermaatregelen nodig in Natura 2000-gebieden. Overheden moeten zo snel mogelijk de vergunningsprocedures weer oppakken, zeker in die situaties waarbij een betere onderbouwing van de aanvraag kan volstaan. Het Adviescollege schat in dat de vergunningverlening op korte termijn niet overal weer kan worden vlot getrokken. Dit heeft het Adviescollege gebracht tot de titel van dit advies: Niet alles kan.

Alle sectoren dragen bij

Van de bouw tot het verkeer en van veehouderijen tot de industrie: overal waar stikstofuitstoot plaatsvindt, moet de uitstoot omlaag. Elke sector moet evenwichtig bijdragen, rekening houdend met kosten en opbrengsten, aldus het Adviescollege. Er moet snel in kaart worden gebracht welke veehouderijen verouderde stalsystemen hebben en relatief veel ammoniak uitstoten bij stikstofgevoelige natuurgebieden. Als dit duidelijk is, kan de overheid een gerichte verwerving of sanering van agrarische bedrijven uitvoeren. Ook kan winst worden geboekt als innovaties eerder worden toegestaan als dat leidt tot minder stikstofuitstoot. Het Adviescollege vraagt hierbij ook aandacht voor kringlooplandbouw.

Verkeer, industrie en bouw

Op het gebied van mobiliteit bepleit het Adviescollege een snelheidsverlaging op rijks- en provinciale wegen waar dat effect heeft op de neerslag van stikstof in kwetsbare natuurgebieden. Hiermee kan per regio worden gevarieerd. In de tweede fase van de opdracht komen andere vormen van mobiliteit aan de orde, te weten vrachtvervoer, openbaar vervoer, de luchtvaart en de scheepvaart. In de industrie en in de bouw verwacht het Adviescollege een positieve bijdrage van het stimuleren van innovaties. Het Adviescollege adviseert aanbestedingsvoorwaarden en vergunningsvoorwaarden hierop aan te passen.

Natuurherstel

Om de staat van instandhouding van de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden te verbeteren, zijn voor alle gebieden herstelmaatregelen uitgewerkt. Uit de ‘oriënterende studie evaluatie Natura 2000 - doelensystematiek’ (juni 2019) blijkt dat de uitvoering van deze herstelmaatregelen trager verloopt dan verwacht en dan noodzakelijk is. Het Adviescollege adviseert een intensivering en versnelling van het natuurherstel en het waar nodig beschikbaar stellen van geld door het Rijk en de provincies. Op korte termijn moeten zo mogelijk aanvullende maatregelen worden geprogrammeerd en dient een versneld realisatie-pad te worden uitgezet.

Gebiedsgericht

Het Rijk en de provincies vervullen volgens het Adviescollege een sleutelrol bij het terugdringen van de stikstofuitstoot. Provincies moeten het voortouw nemen en – samen met gemeenten, waterschappen en terreinbeherende organisaties –in kaart brengen waar de knelpunten het grootst zijn en welke maatregelen nodig zijn. Rijk en provincies moeten nieuw beleid maken. De regering moet hiervoor extra geld vrijmaken.

Het Adviescollege brengt uiterlijk in mei 2020 het tweede advies uit over een nieuwe aanpak van de stikstofproblematiek.