Coronacrisis belast ook vrijwilligersverenigingen

De coronacrisis heeft forse gevolgen voor vrijwilligersverenigingen in Nederland. De druk op bestuursleden is groot en toegenomen. Veel besturen maken zich zorgen over het herstel van de vereniging als de coronacrisis voorbij is. Dit blijkt uit het Nationaal Verenigings Onderzoek 2021. Er werden 50.000 verenigingen benaderd en aan onderzoek werkten 4.608 verenigingen mee (respons 9,1%).

De belangrijkste conclusies: Bestuursleden geven aan zich zorgen te maken over de ledenontwikkeling en het afnemende aanbod van vrijwilligers. Meer dan een kwart van de vrijwilligersverenigingen heeft te maken met een stevig ledenverlies. Aantallen leden die afhaken variëren maar dit zorgt meestal wel direct voor financiële issues. Veelal is dit corona-gerelateerd, aldus de ondervraagden. Ook het vinden van nieuwe bestuursleden blijkt erg problematisch. 

Toegenomen belasting

Bij 50% van de bestuursleden is sprake van een toegenomen belasting. Als reden noemen zij de coronacrisis en de regels die ze hiervoor moeten volgen. Bestuurders geven aan de regels onduidelijk te vinden. Bovendien vragen ze veel uitzoekwerk. Daarnaast maken andere wet- en regelgeving het besturen lastiger. Denk aan de privacywetgeving AVG en de verplichtingen rond goed bestuur vanuit de Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (WBTR). De onderzoekers concluderen dat de strengere eisen die de wet aan besturen stelt, een grotere belasting met zich meebrengen.

Jongeren binden

Veel verenigingen moeten hun best doen om jongeren aan zich te binden om relevant te blijven voor de toekomst, blijkt uit het NVO 2021. Ongeveer de helft van de leden van vrijwilligersverenigingen is 55 jaar of ouder, waarvan bijna een derde 67 jaar of ouder. Verenigingsbestuurders vrezen voor een gemiste generatie. Met name kleinere verenigingen buiten de wereld van de sport zijn kwetsbaar.

Gevraagd naar de doelstellingen, is het belangrijkste maatschappelijke thema voor de vrijwilligersorganisaties ‘zorgen dat iedereen meedoet’, ofwel gemeenschapszin. Daarnaast hechten verenigingen aan het bewust bezig zijn met gezondheid, duurzaamheid en de energietransitie. 

Inkomsten

In de coronaperiode hebben besturen getracht contact met de leden te houden door meer digitale bijeenkomsten te organiseren (49%), waar mogelijk toch fysieke bijeenkomsten te organiseren (42%), attenties op te sturen (36%) of te bellen en mailen met leden (38%).

Door de coronacrisis zijn vrijwilligersverenigingen afhankelijker geworden van contributie-inkomsten en subsidies. Dat zal mogelijk veroorzaakt worden doordat zij in 2021 geen evenementen konden organiseren en geen barinkomsten hadden, concluderen de onderzoekers. 

Inzicht in verenigingswereld

Het Nationaal Verenigings Onderzoek 2021 is uitgevoerd bij ruim 50.000 verenigingen in opdracht van De Nederlandse Associatie (DNA) en het Instituut voor Verenigingen, Branches en Beroepen (IVBB). Het NVO is opgezet om meer inzicht te krijgen in de verenigingswereld. Met de uitkomsten worden initiatieven ontwikkeld om verenigingen te ondersteunen en te versterken. Voor de Nederlandse samenleving zijn ze immers onmisbaar.