Pushbacks vluchtelingen aan Griekse grens zijn hardnekkig en wijdverspreid.

Pushbacks vluchtelingen aan Griekse grens zijn hardnekkig en wijdverspreid.

Den Haag, 17 juni. Sinds 2017 is er een toename van gerapporteerde pushbacks, variërend van honderden tot duizenden. Ondanks de toegenomen internationale druk en verontwaardiging blijven deze pushbacks, het opzettelijk terugsturen van vluchtelingen op zee en op land, aanhouden. De inzet hiervan is systematisch en degenen die zich hierover uitspreken, worden gecriminaliseerd. Zo blijkt uit de laatste update van het Lesbos Bulletin van de Griekse Vluchtelingenraad en Oxfam Novib dat vandaag gepubliceerd wordt.  

K, een jonge politieke vluchteling, ontvluchtte haar thuisland om vervolging en marteling te voorkomen, omdat ze haar politieke opvattingen uitte. In haar eigen woorden: ‘Wij zijn gevlucht om niet in de gevangenis te worden opgesloten, en gemarteld te worden. Ik wilde niet naar de gevangenis, want ik had niets verkeerds gedaan’. De Griekse autoriteiten lieten haar, toen zij werd aangehouden en asiel aanvroeg samen met andere mensen die Griekenland binnenkwamen, bijna een dag in de kou staan zonder voedsel of water. Terwijl ze wachtte, realiseerde zij zich dat ze teruggestuurd zou worden. Ze zei hoe systematisch het verliep: ‘Het is niet de eerste keer. Want ze doen het op een zeer georganiseerde manier.’

Deze getuigenis is een voorbeeld van, zo lijkt het, de systematische aanpak van pushbacks door de Griekse autoriteiten. De Griekse Ombudsman bevestigt de zich herhalende patronen van pushbacks, zowel aan de Griekse landgrens in Evros als op de Griekse eilanden in de Egeïsche Zee. Er wordt geen onderzoek gedaan naar deze pushbacks, zelfs niet naar gevallen met hard bewijs waaruit blijkt dat vluchtelingen contact opnemen met de Griekse autoriteiten vlak voordat ze naar Turkije worden uitgezet.

K. meldde dat de Griekse autoriteiten haar in een boot stopten, samen met 150 andere mensen uit landen als Syrië en Afghanistan, en hen achterlieten om door de Turkse autoriteiten te worden opgehaald of om te verdrinken. Dit is in strijd met internationale, Europese en Griekse wetgeving die bepaalt dat mensen een eerlijk asielproces moeten krijgen en nooit naar een ander land mogen worden teruggestuurd voordat een persoonlijk onderzoek van hun aanvraag heeft plaatsgevonden.

Elselijn Mulder, expert humanitaire hulp van Oxfam Novib: ‘Ondanks de toenemende nationale en internationale druk gaat Griekenland gewoon door met deze pushbacks, de EU doet niets. Dat moet stoppen. De EU moet ervoor zorgen dat alle lidstaten, inclusief Griekenland, de beschikking hebben over systemen die deze pushbacks echt kunnen onderzoeken. Deze systemen moeten onafhankelijk zijn, het mandaat hebben om bewijsmateriaal te onderzoeken, goed gefinancierd zijn zodat er verantwoording wordt afgelegd voor de schendingen van mensenrechten’.

Afgelopen mei sloten de Griekse autoriteiten het Kara Tepe-kamp op Lesbos en meer dan 500 kwetsbare asielzoekers werden overgebracht naar het tijdelijke Mavrovouni kamp ("Moria 2.0"), waar na de brand in Moria al duizenden vluchtelingen op elkaar gepakt zijn. Deze overdracht veroorzaakte een nieuwe verslechtering van de levensomstandigheden voor vluchtelingen op Lesbos. Ondanks temperaturen die deze zomermaanden meer dan 37°C kunnen bereiken, wonen de vluchtelingen in tenten zonder schaduw. De sanitaire voorzieningen zijn er slechter dan in het platgebrande Moria, waar honderd vluchtelingen al 1 toilet moesten delen.

Samen met de Griekse Vluchtelingenraad verbetert Oxfam Novib de situatie op Lesbos door vluchtelingen juridische bijstand aan te bieden, sociale en psychologische hulp voor kwetsbare vrouwen en kinderen, en deelt tandenborstels, kleding en babyspullen uit.